Kiedy nastąpiło udomowienie bydła? Zdaniem wielu naukowców miało to miejsce ok. 10 tysięcy lat temu w rejonie Środkowego Nilu. Od tej pory człowiek zaczął tworzyć nowe rasy zwierząt w taki sposób, by możliwie jak najmocniej dostosować je do swoich potrzeb i oczekiwań. Skutkiem tego jest powstanie około 1000 ras bydła domowego, wśród których pojawia się m.in. krowa Jersey.
Krowa Jersey — historia gatunku
Nazwa gatunku pochodzi od Jersey — jednej z Wysp Normandzkich, funkcjonujących jako terytorium zależne od Wielkiej Brytanii. To właśnie na jej terenie w XVIII wieku wyhodowano pierwsze krowy tej rasy. Najpierw rasa ta zyskała popularność na wyspach leżących na Kanale La Manche, gdzie przez blisko 200 lat rozwijała się w całkowitej izolacji. Pod koniec XIX wieku powoli zaczęła trafiać na Wyspy Brytyjskie oraz na teren Europy kontynentalnej, gdzie została doceniona przez rolników koncentrujących się na produkcji mleka. Obecnie rasa ta największą popularnością cieszy się w Danii, Nowej Zelandii i Australii, cenią ją też rolnicy ze Stanów Zjednoczonych.
Warto tu zaznaczyć, że w przypadku rasy Jersey od wieków podejmowane są działania mające zabezpieczyć gatunek przed krzyżowaniem z innymi rasami. Już w latach 60. XVIII wieku na wyspie Jersey obowiązywać zaczął zakaz sprowadzania krów spoza wyspy, a od drugiej połowy XIX wieku prowadzone są księgi rodowodowe krów rasy Jersey.
Krowa Jersey w Polsce
Jersey jest gatunkiem obecnym w Polsce, jednak jego hodowla ma w tym kraju charakter niszowy. O ile całkowite pogłowie krów mlecznych wynosi tu ok. 2 milionów sztuk, to ilość bydła rasy Jersey oscyluje w granicach tysiąca sztuk. W popularyzacji tego gatunku mają jednak pomagać programy hodowlane, które mają pomóc w utrzymaniu najważniejszych cech gatunku oraz w podniesieniu opłacalności jej hodowli. Czy taki program sprawi, że najpopularniejsza nad Wisłą krowa holsztyńsko-fryzyjska przestanie być liderką polskiej branży mleczarskiej?
Krowa Jersey — budowa ciała i wygląd
Krowy rasy Jersey są delikatne, a drobna budowa ciała jest ich najbardziej charakterystyczną cechą. Dorosłe krowy osiągają od 350 do 500 kg masy ciała, waga buhaja może z kolei dojść do 780 kg. A co ze wzrostem? W przypadku buhaja normą jest 145 cm, z kolei u krów wysokość waha się od 120 do 130 cm. Mała głowa, szerokie czoło i niewielkie rogi, krótka i szczupła szyja — oto kolejne cechy typowe dla tego gatunku. Ważną kwestią w przypadku rasy Jersey jest też ubarwienie, zwykle jednolite od jasnocielistego do ciemnobrunatnego. Typową ozdobą krów tej rasy są jasne obwódki wokół oczu oraz ciemna pręga biegnąca wzdłuż grzbietu.
Jersey jako krowa mleczna — za co jest ceniona przez rolników?
Jersey to gatunek znany z łagodności i przyjaznego usposobienia, dzięki czemu doskonale sprawdzają się w gospodarstwach agroturystycznych. Dla rolników zajmujących się produkcją mleka nie są to jednak cechy najważniejsze. Branża mleczarska doceniła Jerseye za sporą wydajność oraz za mleko wysokiej jakości. Krowy te szybko osiągają dojrzałość (wiele z nich cieli się po raz pierwszy po osiągnięciu 19 miesięcy), a proces rozmnażania się nie stanowi w ich przypadku problemu. Cielęta są niewielkie i drobne, zatem skomplikowane porody w przypadku tego gatunku są rzadkością. Do tego gatunek ten wyróżnia się dużą płodnością, co dla hodowców ma bardzo duże znaczenie.
Dlaczego mleko krów Jersey jest tak popularne?
Mleko pochodzące od krów Jersey cenione jest za wysoką zawartość tłuszczu, dzięki czemu może być wykorzystywane do produkcji takich serów, jak mozzarella czy cheddar. Mleko to docenili również producenci serów szwajcarskich, zaliczanych do serów twardych i podpuszczkowych. Kremowe mleko krowy Jersey wyróżnia się też sporą wartością odżywczą i jest cenionym źródłem witaminy A oraz witamin z grupy B, nie brak tu również białka oraz wapnia.
Hodowla — jakie warunki trzeba zapewnić krowie rasy Jersey?
Czy Jersey jest gatunkiem wymagającym? Nie, a ich hodowle można spotkać zarówno w krajach leżących w strefie klimatu umiarkowanego, jak i w krajach, w których normą są wysokie temperatury (m.in. w Brazylii). Warto jednak pamiętać, że rasa ta źle radzi sobie z niskimi temperaturami (są one wielkim wyzwaniem dla cieląt z niską masą urodzeniową). Hodowcy cenią te krowy jako zwierzęta idealne dla oszczędnych. Nie potrzebują one zbyt wielkiej powierzchni i doskonale radzą sobie na mniej urodzajnych pastwiskach. Wyróżniają się również dużą odpornością na takie choroby, jak kulawizna czy zapalenie gruczołu mlekowego. Najczęstszym problemem zdrowotnym w przypadku tej rasy jest za to hipokalcemia, znana jako gorączka mleczna. Przypadłości tej można jednak uniknąć dzięki dobrze zbilansowanej diecie, o której każdy hodowca powinien pamiętać.