Czy modliszka gryzie – zaskakujące informacje

Spośród ponad 2300 odmian modliszek, zaledwie jedna wybrała Polskę na miejsce swojego zamieszkania. Wyjątkowo interesujący owad o nieco kosmicznym wyglądzie, owiany kanibalistyczną sławą, ale po przyjrzeniu z bliska okazuje się dużo bardziej sympatyczny niż można się było spodziewać.

Modliszka zwyczajna jest jedyną odmianą występującą praktycznie na terenie całej Polski. Modliszki to owady dość sporej wielkości o żywozielonej barwie i lekko kosmicznym wyglądzie. Swoją nazwę zawdzięczają pozycji ciała, przypominającą osobę ze złożonymi do modlitwy dłońmi. Łacińska nazwa tych unikatowych owadów to Mantis religiosa.

U wszystkich modliszek występuje silny dymorfizm płciowy, samice są dużo większe, bowiem dorosłe mierzą od 5 do niemal 8 centymetrów długości, natomiast samce zaledwie 4 do 6 centymetrów.
Pomimo regularnego zwiększania swojej liczebności modliszka w Polsce objęta jest ścisłą ochroną gatunkową, w 1984 roku została wpisana do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt jako gatunek zagrożony.

Modliszka – charakterystyka

Modliszki to owady silnie termofilne, czyli ciepłolubne. Uwielbiają nasłonecznione polany, brzegi borów sosnowych, ciepłe i suche łąki pełne wysokich traw. Szczególnie upodobały sobie południową część Polski, gdzie występuje ich znacznie więcej niż na terenach północnych. Choć odrobinę przypominają patyczaki, nie można pomylić ich z żadnym innym owadem. Modliszki są owadami jedynymi w swoim rodzaju.

Odnóża modliszek, wyglądające jak dłonie złożone do modlitwy, wyposażone w kolce które stanowią doskonały narząd chwytny do polania na pożywienie. Uścisk modliszki zastosowany przez przednią parę odnóży jest tak silny, że żaden owad, nawet silny pasikonik nie jest w stanie wydostać się z morderczego uścisku. Modliszki posiadają skrzydła, które mogą służyć im do pokonywania niewielkich dystansów. Faktem jest, że korzystają z nich tylko samce, w sytuacji zagrożenia i potrzebie ucieczki. Samice skrzydeł nie używają, przemieszczają się pieszo. Modliszki potrafią przeczekać w bezruchu długie godziny w oczekiwaniu na zbliżenie się ofiary na krótki dystans, wówczas, jeśli tylko są stanie dosięgnąć ofiarę swoimi kolczastymi odnóżami, w ułamek sekundy polowanie zakończone jest sukcesem. Ich kosmicznie wyglądające, trójkątne głowy z wyłupiastymi oczami, nieproporcjonalnymi do wielkości ciała, nadają im iście nieziemskiego polotu. Co ciekawe, a zarazem bardzo rzadkie wśród owadów – głowy modliszek mogą przekręcać się na boki, co znacznie zwiększa kąt widzenia.

Modliszka – polowanie i dieta

Wszystkie modliszki są owadami drapieżnymi i ogromnie żarłocznymi, upolowane ofiary są pożerane żywcem, w bardzo szybkim tempie, a sam proces polowania jest tak szybki, że pozostaje praktycznie nie do uchwycenia przez ludzkie oko. Modliszki spędzają większość dnia w niższych piętrach traw, przyczajone czekają na pojawienie się ofiary. Lubują się w innych muchach, motylach, konikach polnych, pająkach a także innych stawonogach pozostających w ich pobliżu. Pożrą właściwie wszystko, co tylko da się upolować. Modliszki nigdy nie posilą się padłym zwierzęciem, interesuje ich tylko żywa zdobycz.

Modliszki – cykl życia i rozmnażanie

Modliszki spotkać można jedynie w trakcie ciepłych pór roku, kiedy wygrzewają się wśród ciepłych traw, polują na obrzeżach lasów lub szukają ciepła na elewacji budynków. Z uwagi na fakt, iż modliszki umierają krótko po kopulacji, zimą można znaleźć wyłącznie jajka lub larwy przyczepione do łodyg roślin, które wegetują aż do nadejścia wiosny. Cykl życia modliszki jest krótki, intensywny i pełen pasji.

Powszechną tezą jest, że samice modliszek niezwłocznie po kopulacji pożerają swojego partnera, począwszy od głowy, żywcem. W rzeczywistości wygląda to nieco inaczej, zaledwie jeden na trzech samców zostaje zjedzonym, reszcie udaje się przetrwać, jednak niedługo, bowiem wiemy już, że finalnie wszystkie umrą po kopulacji. Panowie modliszki celem zachowania głowy po kopulacji muszą trzymać się pewnych reguł, bowiem nie wolno podchodzić do partnerki od przodu, wówczas ma idealny dostęp do smakowitej głowy. I tutaj zdarza się czasem psikus Matki Natury, pani modliszka potrafi odwrócić głowę i mimo wszystko i tak pożreć biednego faceta. Panowie, którzy finalnie nie uchronili się przed pożarciem, stanowią bardzo pożywny pokarm dla samic.

Wraz z końcem sierpnia samice rozpoczynają poszukiwania wyższych roślin, żeby na ich łodygach umieścić kilka kokonów, pełnych jaj i porzucają je. Ocenia się, że w jednym kokonie może być nawet do 200 jaj modliszek. Wraz ze złożeniem jaj cała matczyna rola modliszek kończy się. Kokony pozostają na roślinach aż do nadejścia wiosny.
Od późnej wiosny aż do nadejścia upalnych sierpniowych dni młode modliszki skupione są na ciągłym polowaniu i pożeraniu, oraz zrzucaniu wylinki. Zanim osiągną dorosłość, zmienią pancerz aż sześć razy.

Czy modliszki gryzą?

Modliszki nie postrzegają nas jako pokarm, dlatego nie stanowią zagrożenia dla człowieka. Faktem jest, że modliszka narażona na sytuacje zagrożenia w ramach obrony może spróbować ugryźć. Jej ugryzienia nie są dla człowieka mocno bolesne, nie powinny nawet obudzić śpiącej osoby. Ich żuwaczki w aparacie gębowym służą do zjadania upolowanych owadów, co jednak nie zmienia faktu, że modliszka podczas próby wzięcia na ręce z pewnością spróbuje ugryźć. Ich ugryzienia nie są jadowite, ani w żaden sposób szkodliwe. W miejscu zdarzenia może pojawić się lekkie zaczerwienienie i świąd, jednak nie jest to powód do niepokoju.

Hodowla modliszki w domowych warunkach

Opieka nad modliszkami jest równie prosta jak w przypadku patyczaków. Należy zapewnić im odpowiednie terrarium, z bujną roślinnością i dbać o odpowiednią ilość pokarmu. Nie można się również spodziewać, że modliszka jest zwierzęciem kontaktowym, zupełnie nie. Nie należy brać jej na ręce, przeszkadzać i stresować. Rozwój jaj i larw jest niezwykle prosty, jednak duża część modliszek nie przeżywa czwartej wylinki w niewoli, są zbyt żarłoczne względem siebie nawzajem. Jedyną możliwością na zachowanie populacji jest rozdzielenie osobników. Przed czwartą wylinką z powodzeniem można obniżyć stopień kanibalizmu poprzez zastosowanie bujnej roślinności i regularnego obfitego karmienia, później ilość pokarmu nie ma dla modliszek znaczenia. Większe, silniejsze osobniki bez przerwy dokonują prób upolowania rodzeństwa.

Odmiany modliszki:

modliszka zwyczajna – nasza Polska modliszka, zielona, zielono-brązowa, lub brunatna, w zależności w jakim obszarze żyje.

modliszka storczykowa – przypomina kwiat storczyka, jego biało – różowe ubarwienie i odnóża przypominające płatki tego urokliwego kwiatu sprawiają, że ta odmiana modliszki zyskuje coraz więcej wielbicieli.
modliszka gwinejska – mówiąc wprost – najprostsza w obsłudze, występująca w rozmaitych odcieniach zieleni i brązu.

Cena modliszki

Zawsze należy zwrócić uwagę na pochodzenie zwierzęcia i legalność prowadzonej hodowli. Nie wolno kupować zwierząt z nieznanych lub niepewnych źródeł, gdyż każde kupno takiego zwierzęcia przyczynia się do dalszej działalności pseudohodowcy. Modliszkę najlepiej kupić od doświadczonej osoby, pasjonującej się owadami, która hoduje je z pasji, a nie dla pieniędzy. Cena modliszki waha się od 50 do 100 zł i jest uzależniona od odmiany i stadium rozwojowego owada. Koszt terrarium wraz ze zwierzęciem, wyposażeniem i akcesoriami wynosi około 400 zł.

Idealne warunki w terrarium

Aby modliszka rozwijała się w najbardziej odpowiednich dla siebie warunkach, w jej terrarium powinno być około 65% wilgotności. W ciągu dnia temperatura powinna wahać się pomiędzy 22 a 26 stopni, zaś w nocy może spaść maksymalnie do 15 stopni Celsjusza. Temperatury wyższe niż 28 stopni prowadzą do przyspieszenia metabolizmu owada i finalnie skrócenia jego życia. Dostarczanie zróżnicowanego pokarmu jest obowiązkiem, jeśli chcemy cieszyć się towarzystwem modliszki jak najdłużej. Należy także regularnie opryskiwać liście roślin znajdujących się w terrarium, modliszka bowiem spija wodę z jego liści. Nie można jednak przesadzać z ilością wody, gdyż doprowadzi to do nadmiernej wilgoci i w ostateczności do powstania pleśni.

Ciekawostki o modliszkach

Zaskakującym faktem jest, że najbliższymi kuzynami Modliszek są terminy i karaluchy.
Starożytne cywilizacje Egiptu, Grecji i Asyrii uważały Modliszki za stworzenia o nadprzyrodzonych, magicznych mocach.
Modliszki bardzo często występują w bajkach i kreskówkach, nierzadko przywołują stereotyp typowej femme fatale.
Przez swoje kanibalistyczne zapędy stanowią największe zagrożenie własnego gatunku.
Choć uznawana za pożyteczną jest zbyt żarłoczna, chwyta i zjada wszystko bez względu na to, czy to zapylacz, motyl, czy żuk.
Pożarcie małżonka w naturalnym środowisku zdarza się dużo rzadziej, niż w kontrolowanych hodowlach, wynikiem jest stres wywołany bliską obecnością człowieka.
w XX wieku modliszki widziane były wyłącznie w okolicach Kotliny Sandomierskiej, od tego czasu dokonały ekspansji niemal na całe południe Polski.
Przyczyną zwiększenia populacji modliszek są skutki ocieplania klimatu, który jest coraz bardziej dopasowany do ich potrzeb.
Wilgotne, mroźne zimy bez śniegu i chłodne wiosny prowadzą do zmniejszenia ilości zdrowo wyklutych jaj.
W naturalnych warunkach brak pożywienia zwiększa szansę na zjedzenie głowy samca.
Kokony modliszek to ooteki.
Modliszki występują na całym świecie, z wyjątkiem Antarktyki i Ameryki Południowej.
Płeć modliszek można rozpoznać po ilości segmentów na odwłoku. Samica ma ich zawsze 6, samiec od 7 do 8.
Potrafią niczym kameleony upodobnić się do otoczenia, w którym przebywają.
Modliszki posiadają organ słuchowy (na tułowiu pomiędzy biodrami tylnych odnóży) służący głównie do wykrywania sygnałów ultradźwiękowych wydawanych przez nietoperze w trakcie polowania.
Wszystkie modliszki pochodzą z Afryki.
Samice modliszek w domowej hodowli przeżywają wyłącznie 5 miesięcy jako osobniki dorosłe.
Modliszki można obserwować aż do końca października, później wszystkie niestety umierają i pozostają tylko kokony w procesie wegetacji.
Im starszy jest samiec, tym większa szansa na pożarcie przez samicę.
Cykl życia modliszki to zaledwie 65 dni.
Nie dość, że samice zjadają samcze głowy, to w dodatku wymagają od nich wykonania tańca godowego przed procedurą.
W 2021 roku Łódzki Oddział Polskiego Towarzystwa Entomologicznego za pośrednictwem platformy internetowej zwrócił się do mieszkańców Łodzi o zwrócenie uwagi na swoją okolicę, a zwłaszcza balkony. Post wywołał ogromne poruszenie i pojawiło się prawie dwa tysiące komentarzy zawierających zdjęcia tych unikatowych owadów.