Myszkoskoczki to podrodzina gryzoni z rodziny myszowatych. Te niezwykłe stworzenia są naturalnie przystosowane do życia w warunkach pustynnych, ale od lat są uznawane za cenione zwierzątka domowe, co dotyczy zwłaszcza suwaka mongolskiego.
Gdzie występują, co jedzą w warunkach naturalnych i hodowlanych oraz co jeszcze warto o nich wiedzieć? Poniżej znajdują się najważniejsze informacje na ich temat i praktyczne wskazówki dla hodowców.
Gdzie występują myszkoskoczki?
Podrodzina myszkoskoczków obejmuje sto dziesięć różnych gatunków, które zamieszkują przede wszystkim północną Afrykę oraz południową i zachodnią Azję.
Te niewielkie gryzonie zostały odkryte dopiero w XIX wieku przez francuskiego mnicha, który przebywał w Chinach. To właśnie południe Chin, południowo-wschodnia Rosja oraz Mongolia stanowią dla nich naturalny dom.
Do najpopularniejszych myszoskoczków należy suwak mongolski, zwany również gerbilem mongolskim czy myszoskoczką mongolską, który żyje na suchych stepach oraz półpustyniach. Gatunek ten unika terenów podmokłych czy nawet zalesionych.
Suwaki mongolskie, podobnie jak chomiki, żyją w tworzonych przez siebie norach znajdujących się daleko od wody. Nory te stanowią dla nich ochronę przed wszelkimi niebezpiecznymi czynnikami zewnętrznymi, takimi jak ekstremalne warunki pogodowe i drapieżniki. Pozwalają również na magazynowanie żywności oraz dbanie o młode.
Tunele ich norek mają około czterech centymetrów przekroju i znajdują się ponad pół metra pod powierzchnią ziemi. Bardzo często tworzone są w pobliżu roślinności, dzięki czemu myszoskoczki mają pod ziemią dostęp do korzeni stanowiących część ich pożywienia.
W środkowej części systemu skomplikowanych tuneli znajduje się gniazdo wyściełane uzbieranymi roślinami, a także zapasy żywności. Drugim popularnym gatunkiem myszoskoczka jest tłustogon afrykański, który występuje na terenie Afryki Północnej.
Jego nazwa nawiązuje do tłuszczu gromadzonego w ogonku, który pełni dokładnie taką samą funkcję, jak garb u wielbłąda. Służy więc do magazynowania tłuszczu na wypadek dłuższego braku dostępu do wody oraz pożywienia.
Jak wygląda myszkoskoczek?
Poszczególne gatunki myszoskoczków nieco się od siebie różnią. Suwak mongolski ma około czterdziestu milimetrów długości, szeroką czaszkę i ogonek pokryty sierścią. Z kolei sierść jest zwykle jasnobrązowa z ciemniejszym lub czarnym przeplotem.
Brzuch jest zaś biały lub jasny i często nieco podpalany. Oczy suwaka są czarne i wypukłe, a zdobi je obwódka z podpalanej sierści. Tłustogon afrykański na pierwszy rzut oka przypomina bardziej chomika niż mysz. Wyróżnia się za sprawą wspomnianego wyżej ogonka, w którym gromadzony jest tłuszcz.
Jego sierść jest biała, a ogonek robi się cienki, kiedy gryzoń korzysta z jego zapasów. W okresie regularnych posiłków ogonek jest zaś zawsze nieproporcjonalnie gruby.
Jak zachowują się myszoskoczki?
Myszoskoczki po raz pierwszy zostały opisane w drugiej połowie XIX wieku przez francuskiego misjonarza, który miał okazję je podziwiać podczas podróży do Chin. Na początku był zdumiony swoim odkryciem, ponieważ założył, że obserwuje dziwne szczuty z ogonami pokrytymi futrem.
Dziś wiemy o nich o wiele więcej zarówno dzięki badaniom terenowym, jak i dzięki temu, że od paru dekad są bardzo lubianymi zwierzętami domowymi. W środowisku naturalnym myszoskoczki żyją w stadach liczących od dwóch do nawet kilkunastu osobników, ale zdarza się również, że tworzą znacznie większe kolonie.
W ciągu dnia mają kilka faz wzmożonej aktywności, a są to przede wszystkim świt i zmierzch. Nie oznacza to jednak, że nie bywają aktywne w ciągu dnia, ale aktywność ta jest uzależniona przede wszystkim od temperatury otoczenia.
W procesie ewolucji zyskały ogromną odporność na skrajne temperatury oraz trudne warunki, przez co żyją nawet na terenach, gdzie temperatura w skali całego roku waha się od minus do plus kilkudziesięciu stopni Celsjusza. Ich organizm samoczynnie z bardzo dobrym skutkiem reguluje gospodarkę wodną, przez co nie muszą zakładać norek w pobliżu zbiorników wodnych.
Myszkoskoczki regularnie biorą kąpiele w piasku, a dzięki temu utrzymują swoją sierść w czystości i nie doprowadzają do jej przetłuszczenia. Nory budowane są w największym stopniu przez samice, ale samce czasami pomagają przy pracach. Para razem zbiera wszelkie materiały potrzebne do stworzenia przytulnego siedliska i razem rozdrabnia je za pomocą zębów.
Następnie samica przystępuje do dalszych prac. Suwaki mongolskie gromadzą zapasy w stworzonych przez siebie spiżarniach w okresie wegetacji roślinności, aby móc z nich korzystać od września do kwietnia. W naturalnych warunkach myszoskoczki mają potrzebę znakowania własnego terytorium, nanosząc na różne obiekty wydzielinę z gruczołów znajdujących się na ich brzuchach.
Ponadto w odpowiednich miejscach pozostawiają swoje ekskrementy i sikają. Członkowie stada są rozpoznawani po zapachu, ale intruzi nie są mile widziani. Walki między samicami bardzo często kończą się śmiercią jednej ze stron.
Bardzo ważne jest to, że suwaki należą do zwierząt niezwykle towarzyskich. Potrzebują komunikacji, która objawia się wydawaniem różnych dźwięków. Ponadto tupanie tylnymi łapkami oznacza, że stado jest zagrożone i stanowi ostrzeżenie dla innych.
W naturalnych warunkach suwaki mongolskie są bowiem często brane na cel przez szereg drapieżników, do których należą na przykład sokoły czy węże.
Co jedzą myszoskoczki?
Myszoskoczki należą do zwierząt wszystkożernych, ale nie da się ukryć, że podstawę ich diety stanowią znalezione w miejscach występowania ziarna i nasiona. Zjadają również najróżniejsze części roślin, a ostre ząbki pozwalają im nawet na chrupanie twardych części korzeniowych. W miarę możliwości uzupełniają swoją dietę pokarmem zwierzęcym, a więc upolowanymi owadami.
Myszoskoczki – rozmnażanie
Myszoskoczki w zdecydowanej większości są monogamistami i tworzą trwałe pary. Zdarzały się przypadki poligamii wśród tych gryzoni, ale najpewniej ona wynikała z nadmarznie agresywnej rywalizacji między samicami. Cykl miesiączkowy samicy trwa maksymalnie sześć dni, a ciąża do dwudziestu sześciu dni. W tym czasie samica może przybrać na wadze do trzydziestu gramów.
Warto wspomnieć, że już niecałą dobę od zapłodnienia dochodzi do pierwszego podziału jaja. Poród zdecydowanie najczęściej odbywa się w nocy, a młode przychodzą na świat co piętnaście minut. Zazwyczaj rodzi się od sześciu do dwunastu małych myszoskoczków.
Ciekawostką jest fakt, że samica zaraz po porodzie zjada łożysko oraz martwe młode i już po chwili jest gotowa do dalszego rozrodu. Młode suwaki są różowe, pozbawione futerka, mają zamknięte oczy i niedrożne uszka. Są więc całkowicie bezbronne i zdane na łaskę dorosłych osobników.
Sierść zaczyna się u nich pojawiać mniej więcej po tygodniu, a dopiero mniej więcej po dwudziestu dniach otwierają oczy. Samica karmi je mniej więcej przez miesiąc, ponieważ mogą wówczas jeść nasiona. Myszoskoczki żyją na wolności średnio od dwóch do pięciu lat.
Hodowla myszoskoczków – kiedy stały się domowymi pupilami?
W 1935 roku japoński zoolog schwytał dwadzieścia par myszoskoczków, a dokładnie suwaków mongolskich, aby wysłać je do japońskiego instytutu i założyć hodowlę. Czternaście lat później w Tokio powstała kolejna hodowla, a stamtąd zwierzęta te trafiły najpierw do Stanów Zjednoczonych, a później do innych państw.
Niestety w latach sześćdziesiątych myszoskoczki były powszechnie wykorzystywane do najróżniejszych badań laboratoryjnych, podczas których badano na nich wpływ leków uspokajających czy też działanie epinefryny i morfiny. W latach dziewięćdziesiątych po raz pierwszy zbadano różnice między myszoskoczkami udomowionymi i żyjącymi na wolności.
Te pierwsze miały większą masę ciała, odmienne rozmiary różnych organów, a przede wszystkim były w stanie płodzić liczniejsze potomstwo. Nie kopią też w podłożu, do czego zmuszone są ich odpowiedniki żyjące na wolności.
Jakie warunki należy stworzyć myszoskoczkom w hodowli?
Myszoskoczki zaczęły stawać się popularnymi zwierzakami domowymi w latach sześćdziesiątych, a dziś można je nabyć w wielu sklepach zoologicznych na całym świecie. Należy im zapewnić temperaturę oscylującą między 20 a 24 stopniami Celsjusza oraz niezbyt wilgotne powietrze.
W klatce wyściełanej trocinami muszą znaleźć się poidełko kulkowe, w którym woda będzie wymieniana codziennie, oraz zaciemnione pudełko, które stanowi imitację gniazda. W związku z tym, że, jak wszystkie gryzonie, muszą regularnie ścierać rosnące non stop zęby, trzeba zapewniać im gałązki i konary do gryzienia. Myszkoskoczki są bardzo ruchliwe, dlatego warto zapewnić im kołowrotek, a także piasek do kąpieli odbywanych w celach higienicznych.
Jeśli chodzi o jedzenie, to w sklepach stacjonarnych i internetowych można znaleźć mnóstwo karm tworzonych specjalnie z myślą o nich. Dietę warto uzupełniać świeżymi ziołami oraz warzywami i owocami, takimi jak banany, arbuzy, bataty, gruszki, jabłka, ogórki, pomidory, seler, kalafior, dynia czy truskawki. Do produktów, które są dla nich szkodliwe, należą między innymi cebula, czosnek, awokado, czekolada, por, rabarbar, szpinak, mleko, mak, fasola, czereśnie czy imbir.
Ponadto nie wolno częstować tych gryzoni przetworzoną żywnością dla ludzi, taką jak solone czy mocno przyprawiane przekąski. Jeśli zamierzamy poczęstować pupila ziemniakami czy też mięsem, to powinno być ono gotowane w nieogolonej wodzie i ostudzone. Roślinną dietę myszoskoczków można również urozmaicać poprzez serwowanie im suszonych owadów.
Można je kupić w sklepach zoologicznych, a często znajdują się one w składzie dobrej jakości karmy dla mongolskich gryzoni. Myszoskoczki mogą jeść orzechy, ale nie powinny one stanowić codziennego rarytasu. Ich nadmiar może w krótkim czasie doprowadzić do nadwagi, ponieważ wszystkie orzechy są tłuste.
Z kolei niedobór prowadzi do niedoborów ważnych substancji odżywczych, takich jak sole mineralne i witaminy, bez których ich organizm nie jest w stanie prawidłowo funkcjonować.
