Ptaki zaliczające się pelikanowatych z niewielkimi wyjątkami zamieszkują właściwie cały świat. Są gatunkiem wodnym, a zatem najczęściej można się na nie natknąć w okolicach mniejszych lub większych zbiorników wodnych, w których poszukują pożywienia. Choć sprawiają wrażenie nieco nieporadnych, to jednak zachwycają zwinnością zarówno w wodzie, jak i w powietrzu. Co warto wiedzieć o tych wyjątkowych ptaka? Oto 30 ciekawostek na ich temat.
1. Całkowita długość ciała pelikana waha się pomiędzy 105 cm a niespełna 2 metrami. Z kolei rozpiętość skrzydeł może liczyć sobie nawet nieco ponad 3 m.
2. Pelikany odznaczają się dosyć długim dziobem z charakterystycznym workiem znajdującym się pod żuchwą. To dzięki niemu są w stanie odcedzać wodę podczas połykania ryb. Nie posiadają uzębienia, dlatego swoje ofiary połykają w całości. W żołądku jedzenie jest trawione.
3. Pelikany posiadają cztery palce, które są połączone błoną. Dzięki błonie znacznie lepiej radzą sobie w wodzie.
4. Są niemal w całości upierzone. Wyjątkiem są niewielkie fragmenty w okolicy głowy, które są gołe. W okresie godowym przybierają jaskrawe kolory, co wśród ptaków traktowane jest jako atrakcyjny element zwabiający samice. Wśród poszczególnych gatunków pelikanów można zaobserwować bardzo wyraźne zmiany w wyglądzie, które przypadają właśnie na okres godowy. Zanikają jednak wraz z końcem tego okresu.
5. Choć prowadzą wodny tryb życia, to jednak wspaniale poruszają się również w powietrzu. Doskonale latają, co nie powinno dziwić, biorąc pod uwagę obszerne skrzydła.
6. Pelikany odżywiają się przede wszystkim rybami, choć w karcie ich dań znajdują się również inne stworzenia wodne. Dziób z charakterystycznym workiem jest traktowany jak sieć, która pozwala jednorazowo zgarnąć większą ilość pożywienia. Nie pogardzą skorupiakami, jeżeli te wpadną w „sieć” oraz kijankami. Pod względem pożywienia nie są zbyt wybredne i posilą się wszystkim, co może dostarczyć im niezbędnej energii i składników odżywczych.
7. Małe pelikany nie są w stanie na własną rękę pozyskiwać pożywienia. Za ich wyżywienie odpowiadają rodzice, którzy zwracają treść z żołądka do dzioba i w ten sposób karmią swoje dzieci. Początkowo wkładają pokarm w dzioby maluchów, ale z czasem młode zaczynają sięgać po pokarm samodzielnie.
8. Pod skórą pelikanów znajdują się worki wypełnione powietrzem. Dzięki nim ptaki są w stanie utrzymywać się na powierzchni wody bez zbędnego wysiłku.
9. Charakterystyczna kieszeń znajdująca się pod dolną żuchwą jest w stanie pomieścić nawet do kilkunastu litrów wody. Jest elastyczna, a dzięki temu pelikany zaliczają się do niezwykle skutecznych łowców.
10. Zdecydowanie zaliczają się do ptaków długowiecznych. Średnia długość życia pelikanów żyjących w środowisku naturalnym sięga nawet 25 lat. Podobno rekordzista w tej materii dożył przeszło 50 lat, aczkolwiek brakuje wiarygodnych danych, by potwierdzić tę informację.
11. Pelikany tworzą swoje gniazda z roślinności wodnej. Korzysta z patyków, traw i trzcin. Pragnąc zapewnić młodym absolutne bezpieczeństwo, spaja gniazda własnym odchodami, by stworzyć spójną konstrukcję.
12. Samica składa od dwóch do czterech jaj, które następnie są wysiadywane przez miesiąc. W początkowej fazie życia ptaki nie posiadają opierzenia. Pojawia się ono stopniowo, a cały proces trwa ponad dwa miesiące.
13. Pelikany są w stanie polować samodzielnie, aczkolwiek uwielbiają również pracę grupową. Bardzo często można zaobserwować pelikany polujące w mniejszych lub większych grupach.
14. Ciekawym przypadkiem jest pelikan różowy, który na co dzień odznacza się białym upierzeniem. Zmienia się ono na intensywnie różowe w okresie godowym, co ma zainteresować przeciwstawną płeć i w pewien sposób jej zaimponować.
15. Istnieje wiele gatunków pelikanów. Do najbardziej popularnych należy zaliczyć pelikana australijskiego, dzioborogiego, chilijskiego, brunatnego oraz indyjskiego.
16. Pelikan kędzierzawy zalicza się do największego przedstawiciela rodziny pelikanowatych. Jest jednocześnie jednym z największych ptaków latających, któremu pod względem rozpiętości skrzydeł nie dorównuje żaden inny ptak.
17. Pelikany uznają monogamię. Samiec i samica wiąże się ze sobą na całe życie i wspierają się w „rodzinnych” obowiązkach. Wysiadywaniem jaj zajmuje się zarówno mama, jak i tata. Następnie oboje pozyskują pożywienie, by wykarmić swoje potomstwo.
18. Pelikany osiągają dojrzałość płciową w wieku 3-4 lat. To mniej więcej w tym okresie zaczynają życie na własny rachunek oraz zakładanie własnych rodzin.
19. Pelikany żyjące na wolności zadowalają się pożywieniem rybnym. W wielu ogrodach zoologicznych karmione są również innymi, znacznie mniejszymi ptakami, które stanowią integralną część ich diety żywieniowej.
20. Pelikanom z pewnością nie jest po drodze z mewami. Ptakom zdarzają się regularne sprzeczki oraz przepychanki związane z pożywieniem. Zaobserwowano mewy, które bez pardonu atakowały pelikany, próbując przechwycić ich zdobycze.
21. Widok lecących pelikanów jest zachwycający. Zwykle latają w większych grupkach, a na niebie można wówczas zaobserwować charakterystyczny wzór w kształcie litery „V”, w który ptaki się układają.
22. Większość pelikanów znajduje się w grupie najmniejszej troski, a zatem ich liczebność nie spędza snu z powiek ludziom pracującym na rzecz zwierząt i dbających o rozrost populacji. Wyjątkiem jest pelikan chilijski, kędzierzawy oraz indyjski, które uważa się za bliskie zagrożenia wyginięciem.
23. W Piśmie Świętym pelikan symbolizuje Chrystusa Odkupiciela. Według wcześniejszych zapisów i przekazów pelikan już w dawnych czasach uchodził za niezwykle troskliwego rodzica.
24. Większość pelikanów poluje, stojąc w wodzie i zanurzając otwarty dziób w taki sposób, aby ryby same się w nim pojawiły. Wyjątkiem jest pelikan brunatny, który atakuje z powietrza. Krąży nad zbiornikiem wodnym i gdy tylko zauważy ruch wskazujący na obecność ryb, szybuje w dół i atakuje znienacka.
25. W przypadku pelikana brunatnego gniazda są tworzone zarówno na ziemi, w specjalnie wykopanych dołkach, jak i na drzewach.
26. Wśród pelikanów występuje średnio podkreślony dymorfizm płciowy. Samice są na ogół nieco mniejsze od samców. Posiadają również nieco krótszy dziób.
27. Pelikany australijskie są w stanie zaatakować mewy oraz młode kaczki, jeżeli w zbiorniku wodnym nie znajdą odpowiedniej ilości pożywienia dla siebie i swojego potomstwa.
28. Wspólne polowania w wodzie polegają na dobrze opracowanej strategii. Część pelikanów za pomocą skrzydeł przegania ryby na nieco płytszą wodę, a reszta zajmuje się w tym czasie połowem. Zbijanie ryb w ławicę to sprawdzony sposób na udany połów.
29. W większych koloniach pelikanów zaobserwowano, że młode pelikany tworzą zwarte grupki zwane „przedszkolami”. Razem spędzają czas i nie odłączają się od swojego małego stadka.
30. Ciekawym przypadkiem jest pelikan dzioborogi. Jego nazwa nawiązuje do charakterystycznej płytki wyrastającej z górnej części dzioba. Gatunek po raz pierwszy został opisany przez niemieckiego naukowca w drugiej połowie XVIII wieku.
