Kuropatwa jest dosyć dużym osiadłym ptakiem należącym do rodziny kurowatych. Można się na niego natknąć przede wszystkim w Europie oraz w Azji Środkowej, aczkolwiek została również wprowadzona w Ameryce Północnej. Te wyjątkowo urokliwe ptaki odznaczają się niemałą inteligencją. Co warto o nich wiedzieć? Oto 25 ciekawostek na ich temat.
1. Kuropatwy to stosunkowo duże ptaki odznaczające się szarobrunatnym upierzeniem. Wyjątkiem są policzki, które na ogół przybierają rdzawą barwę. Całe ciało odznacza się na ogół szarą barwą, aczkolwiek na skrzydłach widnieje falisty wzór w nieco ciemniejszej tonacji. Charakterystycznym elementem jest brązowa i mocno naznaczona plama w kształcie podkowy znajdująca się na piersi kuropatwy. Skóra w okolicach oczu jest naga i pokryta brodawkami. Jest niezwykłym wabikiem mającym na celu zainteresowanie samicy.
2. Całkowita długość ciała dorosłego osobnika może wynosić nawet 31 centymetrów. Z kolei rozpiętość skrzydeł najczęściej wynosi niespełna 50 cm. Dorosła kuropatwa waży do 600 g.
3. Kuropatwy na ogół zamieszkują trawiaste tereny. Bardzo często można je spotkać na obszarach rolniczych, które stanowią dla nich źródło pożywienia. Nie zmienia to jednak faktu, że osobniki żyjące na terenach Kaukazu bardzo często osiedlają się na wysokości przekraczającej 2 m n.p.m.
4. Od kwietnia do czerwca samice składają od 4 do 24 jaj. Średnia ilość oscyluje wokół siedemnastu jaj, które są następnie wysiadywane przez samicę przez ponad dwadzieścia dni.
5. Potomstwem zajmuje się zarówno samica, jak i samiec. W początkowej fazie życia maluchy są w pełni uzależnione od rodziców. To oni zajmują się pozyskiwaniem pożywienia oraz dbaniem o bezpieczeństwo dzieci. Na tym etapie młode są całkowicie bezbronne.
6. Kuropatwy nie zaliczają się do zwierząt długowiecznych. Rekordzistą był osobnik, który dożył pięciu lat. Na ogół kuropatwy żyją jednak nieco krócej. Średnia długość życia to około 3-4 lat.
7. Podstawą diety kuropatw jest pokarm roślinny. Bardzo chętnie sięgają po zboża i różnego rodzaju nasiona. Właśnie z tego względu obszary rolnicze znajdują się na ich celowniku. W okresie jesienno-zimowym chętnie uzupełniają dietę o dodatkowe porcje białka, dlatego sięgają po larwy owadów oraz same owady.
8. Przez wiele lat kuropatwy znajdowały się na celowniku myśliwych. Były zabijane ze względu na unikatowe pióra, które wykorzystywano w celach dekoracyjnych, a także ze względu na mięso, które z kolei odznacza się niezwykłą delikatnością. Obecnie w Polsce sezon łowiecki na kuropatwy zaczyna się 11 września i trwa do 21 października.
9. Kuropatwy zaliczają się do bardzo wąskiego grona ptaków, które bez przeszkód mogą pić słoną wodę. To niezwykle cenna wartość, ponieważ czasami dostęp do wody słodkiej jest ograniczony.
10. Kuropatwa jest zdolna do wydawania różnorodnych dźwięków. Najbardziej charakterystyczny dźwięk przypomina nieco szczekanie psa.
11. Kuropatwy uwielbiają swoje towarzystwo i najczęściej można je spotkać w niewielkich stadach. Czują się raźniej w grupie i uwielbiają wspólnie wychodzić na żer. Zrobią jednak wszystko, co w ich mocy, by uniknąć kontaktu z człowiekiem. Szerokim łukiem omijają tereny zurbanizowane lub uczęszczane przez ludzi, dlatego ich obserwacja bywa problematycznym zadaniem.
12. Poruszają się przede wszystkim po lądzie. Nie są przystosowane do odbywania długich lotów i unikają takich sytuacji, aczkolwiek w chwilach zagrożenia będą w stanie wzbić się w powietrze i przelecieć kilka metrów. Na ogół odbywa się to przy akompaniamencie głośnego trzepotu skrzydeł. Po spektakularnym wzbiciu się w powietrze opadają po chwili i kontynuują ucieczkę pociesznym biegiem.
13. Charakterystyczne upierzenie powoduje, że kuropatwy bywają mistrzami kamuflażu. W zbożu i na polach z wielobarwną roślinnością są nie do wypatrzenia. Taki stan rzeczy pozwala im się ustrzec przed atakiem znacznie większych od nich drapieżników.
14. Kuropatwy zostały wprowadzone do Ameryki Północnej. Introdukcja następowała stopniowo, aczkolwiek dzisiaj ich obecność jest zadowalająca. Ptak stał się oficjalnym symbolem stanu Pensylwania.
15. Utarło się przekonanie, że kuropatwy należą do głupich ptaków. To błędne myślenie wynika z niezdarnych czasem ruchów oraz faktu, że myśliwi na ogół nie mieli większych problemów z podejściem do tych zwierząt. Trzeba jednak podkreślić, że kuropatwy należą do bardzo inteligentnych zwierząt.
16. W sytuacjach zagrożenia kuropatwa jest w stanie właściwie ocenić swoje szanse. Bardzo często zdarza się, że uznaje, iż płochliwa ucieczka mogłaby jej tylko zaszkodzić. Przywiera wówczas do podłoża, próbując maksymalnie wtopić się w otoczenie i nie dawać żadnych znaków życia. Taki sposób okazuje się być skuteczną metodą na uniknięcie niepotrzebnych kłopotów, bo z lotu ptaka wygląda wówczas jak część roślinności lub kamień.
17. Na ogół przebywają na jednym terenie, aczkolwiek każdą noc spędzają w innym miejscu. W ten sposób zapewniają sobie bezpieczeństwo. Prowadzą dzienny tryb życia. To w ciągu dnia poszukują jedzenia dla siebie i potomstwa. Noc przeznaczona jest na zasłużony odpoczynek.
18. Jaja składane są w niezbyt głębokich dołkach, które kuropatwy kopią samodzielnie. Bardzo często przykrywają dołki elementami roślinności, by nie wzbudzić zainteresowania innych zwierząt.
19. Największym wrogiem kuropatwy jest człowiek, a właściwie jego działalność. Nowe tereny rolnicze oraz chemiczne substancje stają się dla tych ptaków śmiertelnym zagrożeniem. Sukcesywnie zanika także różnorodność krajobrazu, a miejsca, w których niegdyś urzędowały kuropatwy są przejmowane przez człowieka. Taki stan rzeczy powoduje, że populacja maleje.
20. Są monogamistami, a samiec i samica wiążą się ze sobą na całe życie. Jednocześnie są zwierzętami terytorialnymi. Zaciekle bronią swoich obszarów i są w stanie przepędzić inne kuropatwy, jeżeli uznają to za stosowne.
21. Pisklęta są niesamowicie wrażliwe na wszelkie niedogodności. Największym problemem bywają niesprzyjające warunki pogodowe, które często kończą się śmiercią maluchów. Szacuje się, że z jednego lęgu nawet 60 % maluchów nie przetrwa zimy.
22. W chwilach wyjątkowo wysokiego poziomu stresu nie są w stanie w ogóle się poruszyć. Zastygają wówczas w miejscu i na ogół podczas spotkania z drapieżnikiem nie mają większych szans na przeżycie.
23. Tak de facto kuropatwa w ogóle nie potrzebuje dostępu do wody. Jej organizm jest tak skonstruowany, że w zupełności wystarczy jej woda zawarta w przyjmowanym pokarmie.
24. Wśród kuropatw występuje słabo zaznaczony, ale jednak dymorfizm płciowy. Oznacza to, że dostrzegalne są pewne różnice pomiędzy samicą i samcem. Widać je przede wszystkim w upierzeniu i wzorach występujących na ciele. Dla mniej wprawionego oka rozróżnienie płci może być jednak kłopotliwe.
25. Populacja tych ptaków bezustannie się zmienia i podlega drastycznym wahaniom. Bardzo często taki stan rzeczy związany jest bezpośrednio z mniej sprzyjającymi warunkami pogodowymi. Sroga zima może stanowić dla kuropatwy wyzwanie, któremu nie będzie w stanie podołać. Sytuacja ta dotyczy zarówno dorosłych osobników, jak i młodych.
