Koczkodan to ssak naczelny należący do podrodziny koczkodanów i występujący wyłącznie na terenach Afryki. Te niesamowicie zwinne zwierzęta wzbudzają zachwyt i od wielu lat stanowią przedmiot badań naukowców. Co warto o nich wiedzieć? Oto kilka wybranych ciekawostek na ich temat.
1. Koczkodany to średniej wielkości małpy wąskonose, które dzielą się na ponad sto gatunków. Występują wobec tego różnego rodzaju różnice. Nie ma co do tego wątpliwości, że koczkodany zaliczają się do jednych z najbardziej zróżnicowanych grup małp.
2. Gabaryty są w pełni uzależnione od poszczególnego gatunku. Dorosły osobnik może liczyć sobie od 20 centymetrów długości bez ogona do nieco ponad 70 centymetrów. Sam ogon bardzo często jest dłuższy od całego ciała. Stanowi dla koczkodanów praktyczne narzędzie umożliwiające zachowanie równowagi na wysokościach.
3. Koczkodany po raz pierwszy zostały opisane już w drugiej połowie XVIII wieku. Dokładnie w 1758 roku pojawiły się obszerne informacje na temat koczkodanów w książce Systema Naturae autorstwa szwedzkiego przyrodnika Karola Linneusza.
4. Koczkodany należą do zwierząt stadnych. W swoim towarzystwie czują się najlepiej, aczkolwiek w stadzie zawsze panuje ustalona hierarchia. Dominują najsilniejsze samce.
5. Zwierzęta te bardzo szybko przywiązują się do poszczególnych członków swojego stada. Są w stanie okazywać empatię i pełne wsparcie osobnikom, z którymi łączy je silna więź.
6. Koczkodany najchętniej sięgają po pokarm roślinny, do którego zaliczamy liście poszczególnych roślin, a także kwiaty i bulwy. Bardzo chętnie sięgają po różnego rodzaju nasiona, a z braku laku będą polowały na mniejsze i większe owady. Czasami w ramach urozmaicenia polują na niewielkie ssaki i inne zwierzęta, aczkolwiek takie wyskoki należą do rzadkości.
7. Naukowcy zwrócili uwagę, że w stadach zawsze funkcjonuje konkretny system komunikowania się pomiędzy osobnikami. Koczkodany są w stanie wydawać z siebie szereg rozmaitych dźwięków, które są interpretowane w odmienny sposób przez pozostałe małpy. Z łatwością wykonują również gesty i używają mimiki do wyrażania konkretnych komunikatów. Dzięki temu są w stanie funkcjonować w stadzie, a także informować resztę o potencjalnym zagrożeniu.
8. Koczkodany to niezwykle inteligentne zwierzęta. Są w stanie wyciągać wnioski z wcześniejszych porażek i na ich podstawie wymyślają nowe rozwiązania. Są zdolne do logicznego myślenia. Naukowcy twierszą, że posiadają umiejętność wchłaniania nauki i rozwiązywania mniej i bardziej złożonych problemów.
9. Dzień spędzają przede wszystkim na odpoczynku w swoim towarzystwie. Uaktywniają się po zmroku i o świcie. To wtedy wyruszają na żer, zyskując przewagę nad drapieżnikami atakującymi w ciągu dnia.
10. Koczkodany znajdują się pod ochroną, aczkolwiek nie zmienia to faktu, że wciąż są urządzane polowania na te wyjątkowe zwierzęta. Ich największym wrogiem jest człowiek oraz jego działalność. Bezustannie siedliska koczkodanów stają się terenami, na których powstają nowe obiekty. Taki stan rzeczy sprawia, że populacja małp wciąż maleje.
11. W środowisku naturalnym koczkodany żyją mniej więcej od dziesięciu do piętnastu lat. Długość życia wzrasta w przypadku osobników znajdujących się w niewoli. Wówczas małpy mają bezproblemowy dostęp do pożywienia. Nie muszą się również obawiać ataków ze strony bezlitosnych drapieżników.
12. Koczkodany to niezwykle zwinne zwierzęta. Wielu naukowców uważa, że są prawdziwymi mistrzami akrobatyki. Wynika to przede wszystkim z silnego i dobrze zbudowanego ciała. Te wyjątkowe zwierzęta są w stanie pokonać nawet kilkanaście metrów jednym skokiem. Dzięki temu doskonale poruszają się na wysokościach.
13. Ciąża koczkodana trwa od sześciu do siedmiu miesięcy. Na ogół rodzi się tylko jedno młode, które w początkowej fazie życia jest w pełni uzależnione od matki. Samica karmi malucha i dba o jego bezpieczeństwo przez kolejne sześć miesięcy. W tym czasie maluch stopniowo uczy się reguł i sposobów na przetrwanie w wymagajacych warunkach.
14. Samiec dobiegający czwartego roku życia jest przeganiany ze stada przez młodsze pokolenie. Takie zjawisko jest naturalną koleją rzeczy w świecie koczkodanów. Można zaobserwować tak zwane „stada kawalerskie” składające się wyłącznie z samców.
15. Koczkodany doskonale radzą sobie na wysokościach ze względu na wyjątkowo dobrze rozwiniętą zwinność. Warto jednak zwrócić uwagę na koczkodana rudego, który może pochwalić się równie świetnymi wynikami na lądzie. Ta wyjątkowa małpa potrafi biec z prędkością przekraczającą 50 kilometrów na godzinę.
16. W kilku państwach afrykańskich występuje koczkodan Talapoin. To kolejny ewenement wśród koczkodanów. W przeciwieństwie do innych gatunków, Talapoin jest doskonałym pływakiem. Świetnie radzi sobie również na bagnistych i wymagających terenach, do których inne małpy nie chcą się zbliżać w trosce o własne bezpieczeństwo. Talapoin jest w stanie nurkować w poszukiwaniu pożywienia.
17. Większość koczkodanów wyposażona jest w policzkowe worki. Można je porównać do policzków chomika, gdyż pełnią podobną funkcję. W takich workach koczkodany magazynują pokarm, a ich pojemność jest zbliżona do pojemności całego żołądka.
18. Koczkodany potrafią przemieszczać się na dwóch tylnych łapach w pozycji pionowej. Taki styl poruszania się jest jednak dla nich mniej wygodnym wariantem, dlatego najczęściej korzystają ze wszystkich łap.
19. Koczkodany można oswoić. Dowodem na to są osobniki żyjące w ogrodach zoologicznych. Doskonale czują się w roli „rozweselaczy” i bywają rewelacyjnymi animatorami. Potrafią totalnie zaangażować się w rozśmieszanie gości, a robią to przede wszystkim poprzez wykonywanie głupich min.
20. Niektóre gatunki koczkodanów żyją wyłącznie w koronach drzew. Niebywale rzadko schodzą na ląd, ponieważ niezbędne do życia elementy znajdują na wysokościach. Również przemieszczanie odbywa się na wysokościach poprzez długie skoki. W ten sposób małpy są w stanie pokonywać ogromne dystanse bez konieczności schodzenia na ląd.
21. Nazwa małp wywodzi się z języka greckiego i nawiązuje do długich ogonów, które są charakterystycznym znakiem rozpoznawczym tych małp.
22. Uważa się, że jednym z najpiękniejszych przedstawicieli grupy jest koczkodan Diany. Odznacza się przepięknym umaszczeniem. Jest czarny po bokach, a z kolei grzbiet jest bordowy. Posiada również niewielkie wstawki w kolorze białym.
23. Pięknie prezentuje się także koczkodan nadobny. Posiada ciemne futro i biały pysk, ale najbardziej charakterystycznym elementem jest ruda grzywka znajdująca się bezpośrednio nad oczami. To wyjątkowo urocze zwierzęta.
24. Cieszący się największym respektem samiec jest odpowiedzialny za stado. Naukowcy zaobserwowali, że taki samiec regularnie przeprowadza konstrole w stadzie oraz w otoczeniu, upeawniając się, że wszystko jest w porządku.
25. Wolny czas koczkodany spędzają na wspólnej zabawie lub pielęgnacji. Bardzo często można zaobserwować koczkodany usuwające sobie wzajemnie z futer owady oraz innego rodzaju pasożyty. W tym celu korzystają zarówno z pazurów, jak i zębów. Uwielbiają razem się relaksować.
