Puma – ssak z rodziny kotowatych. Obejmuje jeden gatunek, pumę płową (łac. Puma concolor), która nazywana bywa również kuguarem, panterą z Florydy, lwem górskim lub lwem srebrnym.
1. Występuje w Ameryce Północnej i Południowej, od lasów Kanady, przez skaliste obszary USA i tropikalne dżungle Brazylii, po pampasy w Patagonii. Ma największy zasięg występowania ze wszystkich ssaków na półkuli zachodniej.
2. Na swoje siedliska pumy najchętniej wybierają obszary górzyste porośnięte lasem, ale można je spotkać również na stepach i pustyniach. Swój rewir zaznaczają moczem, kałem, wydzieliną z gruczołu odbytowego a także zadrapaniami na drzewach. Najchętniej jednak porozumiewają się poprzez usypywanie kopczyka z ziemi tylnymi łapami.
3. Jest największym przedstawicielem małych kotów oraz piątym kotowatym świata pod względem wielkości, zaraz po tygrysie, lwie, jaguarze i lamparcie. Jest również największym kotem w Północnej Ameryce. Wielkość osobników różni się w zależności od miejsca występowania. Najmniejsze pumy żyją w tropikach.
4. Długość ciała wynosi 100-200 cm, a wysokość ciała w kłębie od 52 do 78 cm. Średnia waga samic wynosi od 35 do 50 kg, natomiast samców od 60-75 kg, choć zdarzają się przypadki osobników, których waga przekracza nawet 100 kg,
5. Puma ma wydłużony, smukły tułów i małą, okrągłą głowę. Uszy są na końcach zaokrąglone. Ma muskularne łapy, z których tylne są dłuższe niż przednie. W przednich kończynach występuje po pięć pazurów, a w tylnych po cztery.
6. Najczęściej spotykanym ubarwieniem jest płowożółte lub rudobrązowe, ale spotkać można również osobniki o umaszczeniu czerwonoszarym, szarobrązowym, a nawet czarnym. Podbrzusze jest kremowe, a końcówka ogona ciemna. Nos jest zawsze różowy.
7. Pumy florydzkie mają wyróżniającą cechę w postaci złamanego ogona. Ta deformacja spowodowana jest małą różnorodnością genetyczną w obrębie krzyżujących się osobników. U zwierząt tych występują również inne wady genetyczne, a także większa podatność na choroby.
8. Puma jest drapieżnikiem, a jej główne pożywienie stanowią ssaki. Poluje zarówno na małe zwierzęta, takie jak myszy, ostronosy, paki, aguti, małpy, jak również na jelenie czy łosie, a nawet na zwierzęta gospodarskie.
9. Poluje z ukrycia, najczęściej o świcie lub zmroku. Skacze na swą zdobycz od tyłu i atakuje szyję. Małe zwierzęta zjada od razu, z większych tylko część, a resztę chowa. Powraca po ukryty łup tylko wtedy, gdy nie powiedzie się jej następne polowanie. Nie je nieświeżego mięsa.
10. Charakteryzuje ją duża siła, wytrwałość i ruchliwość. Potrafi skakać w dal 12 m i podskoczyć na gałąź znajdującą się na wysokości 7 m. Potrafi doskonale wspinać się po drzewach. Jest w stanie skoczyć w dół bez żadnego uszczerbku nawet z 20 m wysokości.
11. Jest to zwierzę na tyle silne, że potrafi przenieść zdobycz o masie ciała trzykrotnie większej niż jego własna. Na krótkich dystansach rozwija prędkość do 72 km/h. Potrafi również pływać, ale woli unikać wody.
12. Prowadzi samotniczy tryb życia, poza czasem godowym, który wynosi ok. 2 tygodnie. Ciąża trwa od 90 do 96 dni, a na świat przychodzi od 2 do 6 kociąt, początkowo ślepych.
13. Przez pierwsze 6 miesięcy życia kocięta mają delikatne futro z czarnymi cętkami. Matka karmi je mlekiem 3 miesiące, jednak już po 6 tygodniach zaczynają jeść mięso. Po 9 miesiącach zaczynają same polować, jednak z matką pozostają przez ok. 2 lata.
14. Puma świetnie widzi w nocy i potrafi dostosować się do skrajnych temperatur i różnych warunków bytowania. W naturze żyje od 8 do 12 lat.
15. Jest największym kotem, który potrafi miauczeć. Poza tym potrafi również syczeć, ćwierkać i warczeć. Ne umie ryczeć, tak jak to robią wielkie koty.
16. W wielu miejscach swego występowania pumy zostały wytępione. Szczególnie naraziły się hodowcom bydła i rolnikom, gdyż zdarzały się ataki na zwierzęta domowe.
17. Mimo zmniejszającej się populacji, w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych publikowanej przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN) znajduje się na liście zwierząt najmniejszej troski, a więc takich, które na obecny moment nie są zagrożone wyginięciem.
18. Puma znajduje się w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 3 sierpnia 2011 r. w kategorii I, obejmującej najbardziej niebezpieczne gatunki lub grupy gatunków zwierząt, które z przyczyn naturalnej agresywności lub właściwości biologicznych mogą stanowić poważne zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi. Oznacza to, że osoby indywidualne nie mogą trzymać pum w domu.
19. Hybryda pumy i lamparta nazywa się pumapard. Wyhodowana została po raz pierwszy w latach 90. XIX w. w parku zoologicznym w Hamburgu przez Carla Hagenbecka. Żaden osobnik nie dożył jednak dorosłości.
20. Puma jest nazwą słynnego przedsiębiorstwa produkującego obuwie i odzież sportową. Pierwotne nazywało się ono „Ruda”, od pierwszych sylab imienia i nazwiska właściciela, Rudolfa Dasslera. Puma widnieje również w logo przedsiębiorstwa. Początkowo przeskakiwała przez literę „D”, nawiązującą do nazwiska Dassler.