Ogromny i przerażający bohater filmu „Szczęki” żarłacz biały, popularnie nazywany rekinem ludojadem, zwierzę o bardzo złej reputacji. Czy aby na pewno ten wyjątkowy gatunek ryby chrzęstnoszkieletowej jest tak bardzo niebezpieczny? Fakty i ciekawostki o tym unikatowym zwierzęciu.
Żarłacz biały – wygląd i występowanie
Żarłacz jest dużą i bardzo masywną rybą z ogromnymi zębami. Ma jednak stosunkowo krótki pysk i małe, głęboko osadzone oczy. Jego nazwa żarłacz biały nawiązuje do jasnego brzucha rekina, grzbiet jest szaroniebieski. U niektórych osobników brzuch występuje w jasnoszarej barwie.
Samice rekinów ludojadów są dużo większe od samców. Dorosłe osobniki mierzą nawet do 6 metrów długości i ważą aż 2 tony. Te zwierzęta nie wyglądają zbyt przyjaźnie, a wręcz budzą grozę.
Żarłacz biały posiada ogromny zestaw wystających, trójkątnych zębów o bardzo ostrych końcach, których długość dochodzi nawet do 5 centymetrów. Jest ich prawie 300 i są rozmieszczone w kilku rzędach. Zęby rekinów regularnie wypadają, by na ich miejsce wyrosły nowe. Proces wymiany zębów zachodzi u żarłaczy przez całe ich życie. Charakterystyczna wystająca płetwa grzbietowa jest unikalna dla każdego rekina niczym odcisk palca dla człowieka.
Do dziś naukowcom nie udało się jednoznacznie określić zachowań społecznych tych zwierząt. Odnotowano, że rekiny zwykle prowadzą dość samotne i introwertyczne życie. Mocno pilnują własnego terytorium z pokarmem. Jednak udało się uchwycić pary rekinów wiążące się ze sobą na całe życie. Fakty pokazują różnorodność zachowań tych wyjątkowych rekinów.
Równie ciężko jest określić ich faktyczne występowanie, gdyż potrafią migrować po kilkanaście tysięcy kilometrów w poszukiwaniu partnera lub pożywienia. Udało się odnotować, iż najwięcej osobników przebywa na terenach wód Australii i Kaliforni. Lubią wody międzyzwrotnikowe, tropikalne, subtropikalne i umiarkowane wszystkich oceanów.
Żarłacz biały – polowanie
Rekiny są wyjątkowo agresywnymi, mięsożernymi drapieżnikami, mogą szeroko otworzyć paszczę i zassać ofiarę do środka. Rozpoczynają polowanie około dwóch godziny przed wschodem słońca, kiedy widoczność jest bardzo słaba.
Złapana zdobycz zostaje zmiażdżona pod prawie dwutonowym naciskiem zębów rekina, który jest świetnym myśliwym. Ich doskonały zmysł węchu pozwala im wyczuć krew i rozkładające się mięso z odległości nawet kilku kilometrów, dodatkowo są czułe na stres i panikę ze strony ofiary. Są niesamowicie szybkie i zwinne, potrafią osiągnąć prędkość nawet do 50 km/h. Żarłacz biały jako jedyny gatunek rekina potrafi wyskoczyć ponad taflę wody, aby zapolować na niektóre gatunki ptaków. W odróżnieniu do większości ryb, rekin został wyposażony w dużo bardziej rozwinięty układ krążenia. Potrafi zmagazynować w mięśniach ciepło, aby uwolnić je podczas wpływu na zimniejsze wody. Wyjątkowy drapieżnik, który może wciąż polować, nawet jeśli jego konkurenci drżą z zimna.
Żarłacz biały posiada ampułki Lorenziniego, pozwalające na wykrywanie pola elektromagnetycznego emitowanego przez inne istoty. Przykładowo, bicie ludzkiego serca emituje bardzo słabe fale, ale rekin ludojad dzięki ampułkom, jest w stanie je wyczuć. Polowania rekinów aż w 55% przypadków są zakończone powodzeniem.
Wśród żarłaczy białych zdarzają się akty kanibalizmu. Większe i silniejsze osobniki polują i pożerają młodsze i słabsze okazy.
Żarłacz biały- żywienie
Żarłacze lubują się we wszelakich stworzeniach morskich, zwłaszcza takich, które zawierają w sobie dużo tłuszczu. Uwielbiają foki, duże żółwie morskie, ptaki i duże ryby. Obfity posiłek jest trawiony nawet przez kilka dni.
Żarłacz biały – rekin ludojad?
Wbrew powszechnie panującej opinii, ludzie nie stanowią smacznej przekąski dla żarłacza białego. Oczywiście zdarza się, że wygłodniały rekin spróbuje zapolować na człowieka, ale spróbuje go tylko raz. Nasze mięso nie jest dla nich smaczne. Jednak niestety bardzo często wystarczy tylko jedno ugryzienie, które okazuje się tak dotkliwe, że życie człowieka pozostaje nie do uratowania. Nigdy nie byliśmy dla rekina przysmakiem i należy pamiętać, że to człowiek wchodzi do domu żarłacza i może spodziewać się wszystkiego. Nawet w przypadku bliskiego spotkania z rekinem należy nie panikować i zachować spokój.
Atak przeprowadzony na człowieka zazwyczaj wynika z poczucia zagrożenia zwierzęcia, zwłaszcza jeśli zbliża się on do samicy z młodymi.
Rozmnażanie i rozwój żarłacza białego
Rekiny wciąż pozostają dużą zagadką dla morskich naukowców. Nadal nie udało się uchwycić procesów godowych, momentu kopulacji ani zapłodnienia samicy. Wiemy tylko tyle, że patrząc na poranione ciała samic, nie jest to proces dla nich komfortowy.
Ciąża żarłaczy białych trwa 12 miesięcy, po upływie tego czasu samica rodzi 30 młodych, każdy o długości około 36 centymetrów. Młode od razu po porodzie odłączają się od matki i zaczynają własne życie i poszukiwanie małych ryb jako pożywienia.
Rekin Ironbound
W 2019 roku amerykańscy naukowcy z organizacji pozarządowej o nazwie OCEARCH u wybrzeża kanadyjskiej wyspy West Ironbound Island odnotowali obecność prawie półtonowego żarłacza białego i zgodnie z miejsce znalezienia nadali mu imię Ironbound. Naukowcom udało się odłowić, oznakować i wypuścić z powrotem na wolność ten wyjątkowy okaz, dzięki czemu w chwili obecnej mogą śledzić jego poczynania. Za każdym razem, kiedy żarłacz unosi głowę ponad taflę wody, nadajnik wysyła sygnał do naukowców określający jego aktualne położenie. W kwietniu do naukowców dotarła wiadomość, że rekin pojawił się u wybrzeży New Jersey.
Rekin Deep Blue
Kolejny wyjątkowo znany naukowcom okaz żarłacza białego. Tym razem mowa o największej odnotowanej na świecie samicy rekina o prawie 7 metrach długości i sędziwym wieku około 50 lat! Hawajskich nurków zainteresowały leżące w wodzie zwłoki ogromnego kaszalota i chcąc go sfotografować, zbliżyli się do niego na tyle, aby dostrzec, że jest zjadany przez ogromnego rekina. Tak udało się odnotować Deep Blue.
Deep Blue po raz pierwszy znalazła się w mediach w 2018 roku, gdzie za pośrednictwem Discovery Channel pokazano ją pływającą po wybrzeżach Meksyku. Ta unikatowa samica jest znana naukowcom i mediom niemal od 20 lat, kiedy na wodach Ameryki Południowej, naukowcom udało się ją znaleźć, odłowić i oznakować od tamtej pory możliwe jest śledzenie jej poczynań.
Żarłacz biały – ciekawostki
– Rocznie ofiarą żarłaczy pada około 100 osób, są to przeważnie nierozważni amatorzy sportów wodnych.
– Rekin potrafi unieść głowę ponad taflę wody, by obserwować potencjalną ofiarę.
– Przez złą sławę wiele lat prowadzono polowania w celu wytępienia rekinów z wybrzeży. Wraz z mijającymi latami na szczęście odnotowuje się ponowny wzrost populacji tych wyjątkowych ryb.
– Rekiny rosną powoli i wydają niewiele młodych, co przyczynia się do regularnego zmniejszania się ich populacji.
– Żarłacz biały osiąga dojrzałość płciową dopiero po 4, a w trudnych przypadkach nawet po 10 latach.
– Największym odnotowanym żarłaczem białym jest samica Deep Blue, która zamieszkuje wody okolic wyspy O’ahu na Hawajach. Ten wyjątkowy okaz ma ponad 6 metrów długości.
– Biolożka Ocean Ramsey miała okazję osobiście poznać Deep Blue i spędzić w jej towarzystwie kilka uroczych chwil. Kobieta łamie stereotyp zabójczych rekinów i obcuje z nimi od wielu lat.
– Rekin potrafi wyczuć jedną kroplę krwi w 115 litrach wody.
– Potrafią zmienić odcień ubarwienia, aby przystosować się do otoczenia.
– Łacińska nazwa żarłacza białego to Carcharodon carcharias, co z greckiego oznacza “ostre zęby”
– Rocznie więcej ludzi odnosi obrażenia w wyniku uderzenia kokosem, niż ataku rekina.
– Ośrodek węchu zajmuje najwięcej miejsca w mózgu rekina.
– Rekin jest bardzo ważny dla ekosystemu i czołuje w łańcuchu pokarmowym.
– Największym naturalnym wrogiem żarłacza jest człowiek. To on poprzez swoje krwawe zainteresowania regularnie prowadzi do ich wymierania.
– Przez połowy w celach sportowych i konsumpcyjnych umiera najwięcej żarłaczy.
– Największym rekinem był megalodon, żyjący ponad 2 miliony lat temu. Miał prawie 20 metrów długości i jego potomkiem jest właśnie żarłacz biały.
– Rekiny nie posiadają pęcherza pławnego, co oznacza, że żeby nie opaść na dno muszą nieustannie się poruszać. Nawet we śnie.
– W polskim Bałtyku mieszkają aż 3 odmiany rekinów. Jednak w porównaniu do żarłaczy, przypominają raczej tuńczyki. Są niewielkie i niegroźne dla człowieka.
– Pod koniec 2023 roku w Australii w wodach Parku Narodowego Innes w wyniku pogryzienia przez rekina śmierć poniósł bardzo popularny surfer. Utalentowany 15-latek surfował ze swoim ojcem.
– Rekiny najlepiej czują się w wodach o temperaturze od 12 do 16 stopni Celsjusza.
– Jeden kęs zdobyczy to około 70 kilogramów mięsa.
– Żarłacz biały najczęściej atakuje od dołu lub od boku ofiary.
– Im woda jest cieplejsza, tym szybszy metabolizm rekina i większa potrzeba na polowanie.
– Mięso rekina nie jest zbyt smaczne, jego mocz wydalany jest przez skórę, przy okazji przechodzi do mięsa, co znacząco wpływa na jego smak.
– Płetwa grzbietowa jest elementem pożądanym przez kłusowników. Potrafią pozyskać płetwę, po czym poranione zwierzę wrzucić z powrotem do wody.
– W rejonach Oceanu Spokojnego rekiny owiane są nie lada sławą. Mówi się, że w oceanicznych głębiach żyje “żarłacz- bóg”, który sporadycznie wynurza się z wody i okazuje ludziom.
– Zarodki rozwijające się w samicy stosują oofagię co oznacza, że żywią się innymi zarodkami produkowanymi przez matkę.
– Szczęki małych rekinów zaczynają rosnąć dopiero po miesiącu od przyjścia na świat.
– Żarłacz biały jest mniejszy i wolniejszy od orki. Z kolei orkom bardzo często zdarza się polować na rekiny.
– Żarłacz biały wbrew pozorom nie jest największą odmianą rekina. Większy jest rekin wielorybi.
– Rekiny ludojady są w stanie rozróżniać kolory. Najlepiej reagują na żółty, czarnego nie dostrzegają prawie wcale.