Jaskółki to podrodzina ptaków z rzędu jaskółkowatych, w którym znajduje się ponad osiemdziesiąt różnych gatunków. Podrodzina ta występuje na całym świecie, poza najwyższymi punktami na Ziemi i Antarktydą, i dzieli się na wiele rodzajów.
Jaskółki budzą sympatyczne skojarzenia, są chętnie dokarmiane przez ludzi w okresie zimowym i budzą fascynację ornitologów. Co warto o nich wiedzieć? Poniżej znajdują się wybrane ciekawostki na temat jaskółek.
1. Jednym z najpowszechniejszych rodzajów jaskółki jest dymówka. Występuje niemal w całej Europie i Azji, a także w Afryce i Ameryce Północnej.
2. Jaskółka dymówka jest najliczniejszym przedstawicielem jaskółek w Polsce. Doskonale przystosowała się do życia wśród ludzi, a swoje gniazda buduje przy zabudowaniach.
3. Jaskółki bardzo chętnie urządzają się w budynkach rolniczych, ponieważ znajdują tam dużo owadów stanowiących podstawę ich jadłospisu.
4. Jaskółki wybierają miejsca na terenach nizinnych. Preferują pastwiska, łąki i pola uprawne. Warunkiem jest to, aby w pobliżu znajdował się zbiornik z wodą.
5. Długość ciała jaskółki wynosi mniej więcej od siedemnastu do dziewiętnastu centymetrów. Z kolei rozpiętość skrzydeł wynosi ponad trzydzieści centymetrów.
6. Samce i samice są do siebie bardzo podobne, co jest nietypowe w świecie ptaków. Można je jednak rozpoznać po tym, że sterówki samic są odrobinę krótsze.
7. Jaskółka oknówka jest dużo mniejsza od dymówki. Cała jest czarna, ma biały kuper i dolne partie ciała, a na czarnych piórach widać niebieskawy połysk.
8. Najrzadziej widywaną w Polsce jaskółką jest jaskółka rudawa. Zamieszkuje głównie południe Europy, część Azji i Afryki oraz Bliski Wschód.
9. Brzegówka to popularny gatunek jaskółki który występuje w Europie, Azji i częściowo w Afryce. Można go również dość często spotkać na terenie Polski.
10. Jaskółki dymówki najchętniej odżywiają się owadami, które łapią w locie. Podstawę ich diety stanowią muchówki, chrząszcze oraz błonoskrzydłe.
11. Samce jaskółek śpiewają o wiele częściej niż samice. Robią to, żeby je zwabić. Z kolei samice śpiewają wyłącznie przez krótki czas na początku sezonu lęgowego.
12. Jaskółki należą do ptaków wędrownych. Na przykład dymówki przylatują na północ w okresie lęgowym, pokonując nawet do dziesięciu tysięcy kilometrów.
13. Zima jest bardzo niebezpiecznym okresem dla jaskółek, dlatego zawsze udają się one wówczas do ciepłych krajów. Dzieje się tak, ponieważ w okresie zimowym brakuje owadów, którymi się odżywiają. W rezultacie zimowanie w niektórych krajach może się dla nich skończyć nawet śmiercią głodową.
14. Dymówki budują swoje gniazda z mieszanki błota i gliny. Jego wnętrze jest zaś wyściełane miękkimi materiałami, takimi jak trawa, pióra, a nawet wełna. Dzięki temu tworzą bardzo dobre warunki dla swoich młodych.
15. Gniazda poszczególnych gatunków jaskółek znacząco się od siebie różnią. Na przykład wejście do gniazda dymówek jest większe niż w przypadku oknówek. W rezultacie dymówki bardzo często stają się ofiarami innych ptaków, takich jak kukułki.
16. Jaskółki łączą się na całe życie w pary, ale nie pozostają wierne. Samce mogą więc „zdradzać” swoją partnerkę, ale wyłącznie w celach prokreacyjnych.
17. Jaskółki bardzo agresywnie bronią swoich gniazd i nie pozwalają, aby inne drapieżniki się do nich zbliżały. Dotyczy to na przykład kotów, ale i innych ptaków.
18. Jaskółki są bardzo dobrymi lotnikami. Ta umiejętność często ratuje im życie, ponieważ polują na nie większe ptaki drapieżne.
19. Na świecie żyje blisko pół miliarda jaskółek dymówek. Populacja jest jednak znacznie mniejsza w krajach afrykańskich, gdzie ptaki te cenione są ze względy na swoje smaczne mięso.
20. Budowa jednego gniazda może wymagać od jaskółek nawet tysięcy eskapad w poszukiwaniu odpowiednich materiałów. Miejsce dla ptasiej rodziny jest budowane z wielką troską o detale i pietyzmem.
21. W większości przypadków oboje rodzice troszczą się o pisklęta. Najczęściej jednak to samiec pierwszy zajmuje się ich karmieniem, podczas gdy matka pozostaje w gnieździe, aby zapewnić im ciepło.
22. Najbardziej charakterystyczną cechą jaskółek jest rozszczepiony ogon. Dzięki temu można je rozpoznać nawet z daleka.
23. Wiele osób na świecie coraz częściej tworzy sztuczne gniazda dla jaskółek, aby pomóc im przetrwać na zabudowanych terenach. Okazuje się, że ptaki bardzo chętnie z nich korzystają.
24. W dawnych czasach, kiedy ludzie nie mieli pojęcia o migracjach jaskółek, sądzono, że zimę spędzają one zakopane w błocie.
25. Odnotowano przypadki albinosów wśród jaskółek. Mają one jednak bardzo słaby wzrok i nie są w stanie przeżyć zbyt długo.
26. Jaskółki mają doskonały wzrok i są zwinne. Dzięki temu nawet w trakcie szybkiego loty są w stanie zauważyć owady i je złapać.
27. W Polsce najwięcej jaskółek można spotkać w dolinach rzek, a mianowicie Wisły, Narwi czy Bugu. Znajdują się tam tysiące ich norek.
28. Jaskółki należą do bardzo towarzyskich stworzeń i nie boją się podlatywać blisko ludzi. Dlatego od dawna budzą raczej pozytywne skojarzenia.
29. Jaskółki uwielbiają latać i bardzo rzadko chodzą po ziemi.
30. Jaskółki brzegówki mogą tworzyć kolonie liczące nawet po kilkaset osobników. To kolejny dowód na to, że ptaki te należą do bardzo towarzyskich.
31. Jaskółki dymówki mają bardzo ciekawy sposób na dostarczanie sobie wody. Lecą wówczas nisko nad zbiornikiem wodnym i uderzają brzuszkiem o jej taflę, a następnie w locie łapią krople.
32. Pisklęta jaskółek rodzą się zupełni bezbronne, dlatego wymagają opieki obojga rodziców. Przez pierwsze dwa tygodnie otrzymują od nich pożywienie w postaci owadów.
33. Przez jakiś czas młode jaskółki wracają na noc do gniazda, ale później są przepędzane przez samicę, która musi przygotowywać się do następnego lęgu.
34. Jaskółki rudawe najchętniej budują swoje gniazda w jaskiniach, na mostach, w tunelach czy też na ścianach budynków. Podobnie, jak inne podgatunki, zależy im na tym, aby w pobliżu znajdował się dostęp do wody.
35. Jaskółki wydają mnóstwo różnych dźwięków, które potrafią między sobą rozpoznawać. O ile samiec śpiewa, aby przyciągnąć partnerki, o tyle samice najczęściej wydają z siebie dźwięki ostrzegawcze, jeśli czują się zagrożone.
36. Oknówki budują bardzo solidne i schludne gniazda, które często wykorzystują wielokrotnie. W około dziewięćdziesięciu procentach pisklęta wykluwają się w gniazdach wybudowanych już wcześniej.
37. kobuzy, czyli sokoły leśne, są największym wrogiem jaskółek w warunkach naturalnych. Te drapieżne ptaki bardzo umiejętnie polują na jaskółki, ale na szczęście większość z nich unika ataków dzięki swoim akrobatycznym umiejętnościom.
38. Pasożyty, jakie najczęściej atakują jaskółki, to przede wszystkim pchły i roztocza. Część pasożytów jest w tym wypadku przenoszona przez komary, którymi ptaki się odżywiają.
39. Wycinka lasów okazała się bardzo korzystna dla jaskółek na całym świecie, ponieważ w rezultacie powstały otwarte siedliska, a ptaki te właśnie takie tereny preferują.
40. Jaskółki bardzo często pojawiały się na przestrzeni lat w kulturze i sztuce. Pisali o nich wielcy poeci z Williamem Szekspirem na czele.
41. Jaskółka brzegówka jest w stanie wygrzebać nory o długości nawet sześćdziesięciu centymetrów. Rekordowa nora miała ponad metr długości. Na końcu tunelu zawsze znajduje się komora lęgowa, w której ptasia rodzina może czuć się bezpiecznie.
42. Norka jaskółek jest tworzona przez parę, która postanowi założyć rodzinę. Jej tworzenie trwa około trzech dni, a potem nora służy ptakom przez wiele lat.
43. Jeśli jaskółki porzucają swoje nory, to bardzo chętnie wprowadzają się do nich wróble, bogatki czy pliszki siwe.
44. W Polsce często mówi się, że jedna jaskółka wiosny nie czyni, ale w rzeczywistości to właśnie te ptaki zwiastują rychłe nadejście wiosny. Latające radośnie jaskółki, które właśnie wróciły z ciepłych krajów, to znak, że wkrótce i u nas zrobi się ciepło.
45. Jaskółki latają bardzo nisko nad ziemią, kiedy powietrze robi się wilgotne. Dlatego też słusznie zauważono, że są one w stanie przeczuć deszcze i burze.
46. Jaskółki wirujące w powietrzu i wykonujące skomplikowane piruety popisują się w ten sposób przed samicami. Im bardziej skomplikowany taniec w powietrzu, tym skuteczniejsze są zaloty.
47. Jaskółki różnią się w zależności od podgatunku, ale wszystkie z nich mają szerokie dzioby. Dzięki nim są w stanie skutecznie łapać pożywienie w trakcie lotu.
48. Pisklęta od pierwszych dni starają się naśladować rodziców w zakresie wydawania dźwięków. Choć na początku tylko wołają głośno o jedzenie, z czasem potrafią coraz piękniej śpiewać.
49. Jaskółki cechują się bardzo rozwiniętą orientacją w przestrzeni. Dzięki niej potrafią nawet po kilkunastu miesiącach odnaleźć swoje gniazdo.
50. Średnia długość życia jaskółki to od czterech do pięciu lat. Zdarzają się jednak osobniki, które żyją nawet jedenaście lat.
51. Jaskółki oknówki często krzyżują się z jaskółkami dymówkami. Jest to jedna z najczęstszych krzyżówek w świecie ptaków.
52. Z migracji do ciepłych krajów jako pierwszy wraca samiec. Samice przylatują dopiero tydzień albo nawet dwa tygodnie później.
53. W Wielkiej Brytanii jaskółki jednego lata hodują dwa lęgi, ale zdarzają się również pary z rekordami, które mają po trzy lęgi na jeden sezon lęgowy.
54. Jaskółki czasem mylone są z jerzykami, ale w rzeczywistości nie są z nimi w żaden sposób spokrewnione.
55. Jeśli ktoś chce dokarmiać jaskółki, to trzeba pamiętać o tym, że są to ptaki owadożerne. Najlepszym wyborem będą więc larwy mącznika czy mola woskowego, a także odwłoki świerszczy. Muszą one jeść średnio co dwie godziny.
56. Jaskółek nie wolno dokarmiać twarogiem ani chlebem. Tego rodzaju produkty mogą być szkodliwe dla ich układu trawiennego.
57. Podczas migracji do krajów afrykańskich jaskółki najczęściej lecą w ciągu dnia i odpoczywają w nocy.
58. Pisklęta jaskółek wymagają temperatury oscylującej wokół trzydziestu trzech stopni, ponieważ nie są opierzone. W norach i gniazdach zapewnia im ją matka.
59. Większość gatunków jaskółek składa jaj od maja do lipca. Po miesiącu od wyklucia młode uczą się polowania na owady pod okiem rodziców.
60. Jaskółki potrafią latać z prędkością przekraczającą trzydzieści kilometrów na godzinę, ale rekordzista pod tym względem leciał aż trzy razy szybciej.
