Jeżozwierz to niezwykle ciekawy ssak należący do rodziny jeżozwierzowatych. Wystepuje przede wszystkim na terenie Azji i Afryki. W Europie można się na niego natknąć wyłącznie na terenie Włoch. Istnieje wiele podgatunków tego wyjątkowego gryzonia. Co warto o nim wiedzieć? Oto kilka wybranych ciekawostek na temat jeżozwierza.
1. Całkowita długość ciała dorosłego osobnika jest uzależniona od podgatunku. Najmniejsze jeżozwierze osiągają do 45 centymetrów długości bez ogona, a największe sięgają nawet jednego metra. Zróżnicowana jest tym samym masa ciała. Dorosły osobnik najmniejszych gatunków może ważyć przeszło dwa kilogramy, a z kolei największe gatunki osiągają wagę przekraczającą 20 kilogramów.
2. Pierwsze szczegółowe opisy tego rodzaju zwierząt zostały opublikowane w słynnym dziele Systema Naturae. Dzieło pochodzi z drugiej połowy XVIII wieku, a dokładnie z 1758 roku, a jego autorem był szwedzki przyrodnik Karol Linneusz.
3. Całe ciało jeżozwierza pokryte jest długimi zwisającymi kolcami w kolorze biało-czarnym. W sytuacji zagrażającej życiu kolce dosłownie stają dęba i pozwalają bronić się zwierzęciu przed drapieżnikami. Odnotowano przypadki samic, które z pomocą kolców tworzyły zabezpieczenie dla młodych, nie dopuszczając do pociechy wroga.
4. Jeszcze do niedawna jeżozwierz uchodził za jednego z najdłużej żyjących gryzoni na świecie. Rekordzista dożył 27 roku życia. Warto również dodać, że zwierzęta zaliczają się do jednych z największych gryzoni żyjących na naszej planecie.
5. Wielu naukowców przez lata twierdziło, że jeżozwierze są w stanie strzelać swoimi kolcami, broniąc się w ten sposób przed wrogiem. Szczegółowe badania wykluczyły jednak taką możliwość. Podczas walki o życie niektóre kolce wypadają, ale zwierzę nie jest w stanie nimi strzelać.
6. Ciało dorosłego osobnika pokryte jest mniej więcej 30 tysiącami kolców. Zwierzę nie musi przejmować się utratą kolców podczas walki, ponieważ w miejscu utraconej broni bardzo szybko wyrastają nowe kolce.
7. Kolce jeżozwierza są zakończone niewielkim haczykiem. Taki stan rzeczy powoduje, że wyciąganie ich z ciała jest nie tylko bolesne, ale i dosyć problematyczne. Warto jednak wiedzieć, że styczność z kolcami nie stanowi dla człowieka żadnego zagrożenia i na ogół nie kończy się żadną infekcją. Wynika to z faktu, iż kolce odznaczają się właściwościami podobnymi do właściwości antybiotyków.
8. Malutki jeżozwierz jest całkowicie bezbronny. Na wczesnym etapie życia jego kolce w dotyku przypominają twarde włosie. Dopiero po kilku dniach zaczynają twardnieć i tym samym zaczynają spełniać swoją funkcję obronną. Na tym etapie to rodzice dbają o bezpieczeństwo malucha, gdyż sam nie będzie w stanie ustrzec się przed atakiem innych drapieżników.
9. Mimo zabezpieczenia w postaci kolców, jeżozwierze bardzo często stają się posiłkiem dla większych zwierząt. Z tego względu średnia długość życia wynosi od pięciu do siedmiu lat. Znacznie dłużej żyją osobniki przebywające w niewoli, z dala od potencjalnego zagrożenia. Jeżozwierz jest w stanie dożyć w ogrodzie zoologicznym nawet dwudziestu lat.
10. Jeżozwierze na ogół żyją samotnie. Nie jest to jednak reguła, ponieważ można spotkać się także z modelem rodziny składającej się z obojga rodziców oraz potomstwa.
11. Jeżozwierze prowadzą nocny tryb życia. To pod osłoną nocy wyruszają na żer, licząc po cichu na to, że w ciemnościach nie zostaną zauważone. W ciągu dnia spędzają czas w norach lub w jaksiniach. Zdecydowanie unikają kontaktu zarówno z człowiekiem, jak i z innymi zwierzętami.
12. W sytuacji zagrożenia jeżozwierz gwałtowanie potrząsa ogonem i stroszy kolce. W ten sposób generuje charakterystyczny dźwięk, którego zadaniem jest odstraszenie wroga. W bezpośrednim starciu często odwraca się tyłem, próbując ugodzić wroga kolcami i zniechęcić do dalszego ataku.
13. Największym wrogiem naturalnym jeżozwierza jest człowiek. Wciąż odbywają się polowani na te wyjątkowe zwierzęta ze względu na smakowite mięso. Kłusownicy zabijają je również z innych względów. W niektórych kulturach wciąż wierzy się, że poszczególne partie ciała jeżozwierza odznaczają się leczniczymi właściwościami.
14. Dieta jeżozwierza składa się przede wszystkim w pokarmu roślinnego. Chętnie sięga zarówno po trawy, jak i knącza czy liście. Nie przejdzie obojętnie obok owoców i z pewnością poczęstuje się kłączami, jeżeli te znajdą się na jego drodze. Z braku laku sięgnie po mniejsze zwierzęta, a w ekstremalnych sytuacjach nie pogardzi padliną.
15. Ciąża jeżozwierza trwa od kilkudziesięciu do ponad stu dni. Na ogół rodzi się jedno młode, aczkolwiek odnotowano przypadki samicy, która urodziła trojaczki. Młode po urodzeniu liczą sobie raptem 20-25 cm długości i są całkowicie zdane na rodziców. To oni zapewniają mu pokarm i bezpieczeństwo.
16. Jeżozwierz z pewnością nie zalicza się do szybkich zwierząt. Na lądzie jest w stanie osiągnąć maksymalnie dwa kilometry na godzinę. Posiada jednak kilka innych umiejętności, które dają mu przewagę. Potrafi się doskonale wspinać, co znacząco ułatwia pozyskiwanie pokarmu z gałęzi znajdujących się na wysokości i równie świetnie radzi sobie w wodzie.
17. Bezustannie trwają badania mające na celu zgłębienie wiedzy na temat jeżozwierzy. Choć zostały opisane już w XVIII wieku, to wciąż wiele aspektów ich życia pozostaje niewiadomą. Można śmiało powiedzieć, że bezustannie wychodzą na jaw nowe wyniki badań, które w świecie naukowym stanowią źródło nie lada ekscytacji.
18. Kolcje niektórych jeżozwierzy są traktowane jako element dekoracyjny. Przykładem może być jeżozwierz malajski. Jego kolce są długie i odznaczają się biało-czarną barwą. W niektórych kulturach uchodzą za niezwykle elegancki dodatek codziennej stylizacji.
19. Jeżozwierze zaliczają się do zwierząt o ogromnych możliwościach adaptacyjnych. Właśnie z tego względu można je spotkać na bardzo zróżnicowanych terenach począwszy od wilgotnych lasów, a skończywszy na terenach pustynnych. Świetnie radzą sobie w różnych warunkach atmosferycznych.
20. Jeżozwierze osiągają dojrzałość płciową w okolicy drugiego roku życia, a z kolei sezon godowy zaczyna się pod koniec lata. W tym właśnie okresie można usłyszeć charakterystyczne dźwięki, które mają zwabić samicę.
21. Przed skonsumowaniem związku partner próbuje najpierw nawiązać pewnego rodzaju więź z partnerką. Wynika to w dużej mierze z troski o własne bezpieczeństwo. Samcowi zależy przede wszystkim na tym, aby nie sprowokować samicy do agresywnych zachowań. Wobec tego najpierw obwącha samicę, a następnie stopniowo będzie się do niej zbliżać.
22. Na ogół stworzenie bezpiecznego miejsca dla dzieci pozostaje po stronie matki. Po stosunku partner bardzo często wycofuje się ze wspólnego życia i pozostawia partnerkę. To ona tworzy legowisko w bezpiecznym miejscu, a następnie troszczy się o potomstwo, ucząc je podstawowych form przetrwania.
23. W stopach jeżozwierzy znajdują się specjalne gruczoły, za pomocą których zwierzęta oznaczają teren. W ten sposób potrafią znaleźć swoich „znajomych” lub podkreślić, że dane terytorium jest już zajęte.
24. Poza kolcami w samoobronie korzystają często także z gruczołów znajdujących się w okolicy odbytu. Podczas ataku wydzielają bardzo intensywny zapach, który na niektóre zwierzęta działa odstraszająco. Porafią również tupać i skakać, co w niektórych przypadkach również stanowi skuteczny sposób na przegonienie wroga.
25. Jeżozwierze w ciepłych okresach gromadzą solidne ilości tłuszczu. Dzięki temu, w okresie zimy, gdy dostęp do pożywienia jest ograniczony, mogą spokojnie bazować na zmagazynowanych wcześniej zapasach.
