Nandu, znane też jako strusie amerykańskie, są jednym z najciekawszych gatunków nielotów na Ziemi. Ptaki te w naturze spotkać można tylko na terenie Ameryki Południowej, choć wielu z nas mogło je zobaczyć podczas wizyt w ogrodach zoologicznych lub prywatnych hodowlach. Czym wyróżniają się te nieloty? Oto kilka ciekawostek na ich temat.
1. Nandu wyróżnia się charakterystyczną budową ciała. Ptak ten osiąga wysokość 1,5 metra, a masa jego ciała wynosi od 35 do 45 kg. W sylwetce tego nielota wyróżniają się długie i mocne nogi, zakończone trzema palcami skierowanymi do przodu. To dzięki nim nandu jest doskonałym biegaczem, zdolnym do osiągania prędkości 60 km/h i pokonywania imponujących dystansów.
2. Nandu nie są ptakami zbyt wybrednymi, jeśli chodzi o dietę. Są to zwierzęta wszystkożerne. W ich menu ważne miejsce zajmują pokarmy roślinne (przede wszystkim nasiona oraz owoce), nie gardzą one jednak takimi dodatkami, jak owady czy drobne bezkręgowce. Zdarza się, że nandu zjada małe płazy, gady oraz drobne gryzonie. Nandu bywa też sporym zagrożeniem dla ptaków innych gatunków (szczególnie dla ich piskląt).
3. Jednym z ciekawszych faktów z życia nandu jest proces wysiadywania jaj. Samice składają je do wspólnego gniazda, w którym zwykle znajduje się od 15 do 30 jaj. Każde z nich waży około 500 gramów i wymaga szczególnej opieki. Wysiadywaniem jaj zajmuje się samiec, który po wykluciu się piskląt czuwa nad ich bezpieczeństwem i prawidłowym rozwojem. Ponieważ samiec bardzo poważnie podchodzi do tej misji, często bywa agresywny w stosunku do tych zwierząt, które uzna za zagrożenie.
4. Choć nandu ma duże skrzydła (ich długość wynosi aż 1,5 m), nie potrafi latać. Ma to związek z jego budową anatomiczną, a dokładniej – z brakiem w szkielecie grzebienia kostnego, do którego przyczepione są mięśnie umożliwiające poruszanie skrzydłami. Nandu jest nielotem, jednak ze skrzydeł umiejętnie korzysta podczas biegania. W tym czasie są one wykorzystywane jako stery, pozwalają mu też utrzymać równowagę podczas nagłej zmiany kierunku biegu. Nandu posiada jeszcze jeden talent – jest świetnym pływakiem. Dzięki temu może przebywać na terenach podmokłych, w pobliżu jezior oraz rzek.
5. W naturze nandu występuje przede wszystkim w centralnej i wschodniej części Ameryki Południowej. Najlepsze warunki do obserwowania tych zwierząt występują w Brazylii (zwłaszcza w południowej i wschodniej części tego kraju) w Boliwii i Paragwaju. Zwierzę to uwielbia otwarte stepy, często pojawia się też na terenach przeznaczonych pod uprawy rolnicze. W okresie lęgowym ptaki te można z kolei spotkać w pobliżu rzek i bagien, gdzie żyją w dużych (często wielogatunkowych) stadach.
6. Znane są dwa gatunki nandu:
- nandu szare (największy nielot południowoamerykański) o szaro-brązowym ubarwieniu. Nandu szare lubi otwarte łąki, obszary nizinne i bliskość wody;
- nandu plamiste, w przypadku którego charakterystyczną cechą jest brązowe upierzenie z białymi plamkami. Przedstawiciele tego gatunku najchętniej trzymają się blisko łąk, dobrze radzą sobie też w buszu oraz na terenach wyżej położonych.
Gatunki te żyją blisko siebie, różny jest jednak ich status. O ile nandu szare wymaga ochrony jako gatunek bliski zagrożenia wymarciem, to nandu plamiste w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych posiada status LC (least concern), który otrzymują gatunki wymagające najmniejszej troski.
7. Nandu jest ptakiem cenionym przez rolników, którzy cenią go jako sojusznika w walce z szarańczą, karaluchami oraz pluskwiakami. Na korzyść nandu przemawia też jego dieta, a raczej niechęć do zbóż powszechnie uprawianych w Ameryce Południowej. Dzięki temu rolnicy nie traktują nandu jako szkodnika, wręcz przeciwnie – doceniają jego obecność i uczą się korzystać z pozostawianych przez nie pamiątek (np. z piór tego ptaka powstają miotełki do kurzu). O tym, jak wielkim powodzeniem cieszy się ten nielot w swym rodzinnych stronach, może świadczyć jego wizerunek wybijany od 1987 roku na 1 centavo argentyńskim.
8. Niewielkie stado dzikich nandu można spotkać na terenie Niemiec. Można się z nimi spotkać w rejonie między Szlezwikiem-Holsztynem a Meklemburgią-Pomorzem Przednim. Jak to się stało, że nieloty z Południowej Ameryki żyją na wolności w środku Europy? To zasługa kilku ptaków, które uciekły z prywatnej hodowli i zaczęły życie na wolności.
9. Nandu nie należą do zwierząt łączących się w pary, a w okresie rozmnażania typowym zjawiskiem jest powstawanie haremów. Wiadomo, że jeden samiec może łączyć się nawet z 15 samicami, których strzeże przed innymi samcami.
10. Zimą 2023 roku wielką sławę zdobył Koko – nandu mieszkający na prywatnej posesji w rejonie Świdnicy na Dolnym Śląsku. O jego ucieczce (nie pierwszej zresztą) rozpisywały się lokalne media, w których Koko zdążył już zaistnieć jako struś pędziwiatr.
