Szynszyle to urocze gryzonie pochodzące z Andów w północnym Chile. Są fascynującymi zwierzętami o niezwykłej historii i zachowaniach. Ich miękkie futro jest nie tylko powodem ich popularności jako zwierząt domowych, ale również przyczyną ich niemalże wyginięcia. Poniżej przedstawiamy całkiem sporo ciekawostek o szynszylach, które z pewnością przyciągną uwagę każdego miłośnika zwierząt.
Historia i pochodzenie
Szynszyle po raz pierwszy pojawiły się około 41 milionów lat temu i są jednymi z pierwszych gryzoni, które zasiedliły Amerykę Południową. Ich futro stało się popularne w XVIII wieku, co doprowadziło do masowego polowania na te zwierzęta. Na początku XX wieku szynszyle były na skraju wyginięcia, dlatego też kraje takie jak Argentyna, Boliwia, Chile i Peru wprowadziły zakazy polowania na te gryzonie. W 1923 roku amerykański inżynier górniczy Mathias F. Chapman otrzymał specjalne pozwolenie od rządu chilijskiego na przewiezienie szynszyli do Stanów Zjednoczonych. Współczesne szynszyle domowe w USA pochodzą od 11 szynszyli, które Chapman przywiózł do kraju.
Wygląd i budowa
Szynszyle są blisko spokrewnione ze świnkami morskimi i jeżozwierzami. Ich krótkie przednie kończyny i długie, umięśnione tylne nogi sprawiają, że przypominają króliki, choć mają znacznie krótsze i bardziej zaokrąglone uszy. Szynszyle mają duże, czarne oczy i puszyste ogony. Każda ich łapa ma cztery palce z cienkimi pazurami otoczonymi sztywnymi szczecinkami.
Typowa długość ciała szynszyli wynosi od 23 do 38 centymetrów, a ogon może dodać dodatkowe 8 do 15 centymetrów. Ważą zazwyczaj od 0,5 do 0,8 kilograma. Ich futro, które może mieć różne kolory od srebrnego, przez żółtawy, niebieskawo-szary, biały, beżowy, aż po czarny, jest niezwykle gęste, z około 60 włosami wyrastającymi z jednego mieszka włosowego.
Siedlisko
W naturalnym środowisku szynszyle zamieszkują Andy, żyjąc na wysokościach od 3000 do 5000 metrów nad poziomem morza, gdzie temperatura może spaść do -5 stopni Celsjusza. Szynszyle potrafią przetrwać w bardzo niskich temperaturach, ale nie radzą sobie dobrze w temperaturach powyżej 27 stopni Celsjusza. Z tego powodu szynszyle są aktywne głównie o świcie i zmierzchu, spędzając większość dnia na spaniu w norkach lub szczelinach skalnych.
Zachowanie społeczne i rozmnażanie
Szynszyle są bardzo społeczne i żyją w koloniach liczących setki osobników. Samice są dominujące i mogą być agresywne wobec innych samic oraz samców podczas okresu godowego. Samce w naturze mogą mieć wiele partnerek, podczas gdy samice są zwykle monogamiczne.
Okres godowy szynszyli trwa od listopada do maja na półkuli północnej i od maja do listopada na półkuli południowej. Ciąża trwa około 111 dni, a samice mogą rodzić dwa razy w roku, dając życie od jednego do sześciu młodym na raz. Młode rodzą się z otwartymi oczami i pełnym futrem, ważąc około 35 gramów. Osiągają dojrzałość płciową w wieku około 8 miesięcy.
Dieta
Szynszyle są wszystkożerne, choć w ich diecie przeważają rośliny. Jedzą głównie trawy i nasiona, ale nie gardzą także owadami i jajami ptaków. W warunkach domowych szynszyle karmione są specjalnymi granulatami dostępnymi w sklepach zoologicznych, a także sianem, suszonymi owocami, orzechami oraz warzywami w umiarkowanych ilościach.
Szynszyle jako zwierzęta domowe
Szynszyle są popularnymi zwierzętami domowymi ze względu na swoją miękką sierść i uroczy wygląd. Są również inteligentniejsze od królików i mogą być nauczone interakcji z ludźmi. Nie są jednak odpowiednie dla małych dzieci, ponieważ są bardzo energiczne i nerwowe. Powinny być trzymane w indywidualnych klatkach z siatki drucianej o solidnym dnie. Klatka powinna być dobrze wentylowana i utrzymywana w temperaturze od 16 do 21 stopni Celsjusza.
Konserwacja i zagrożenia
Mimo ochrony prawnej dzikie populacje szynszyli wciąż są zagrożone przez kłusownictwo, utratę siedlisk spowodowaną działalnością człowieka, wypas bydła i kóz, górnictwo oraz pozyskiwanie drewna. Rezerwat Narodowy Las Chinchillas w Auco, Chile, został utworzony w 1983 roku, aby chronić te zwierzęta, jednak populacje wewnątrz rezerwatu wciąż się zmniejszają.
Ciekawostki
1. Kąpiele w pyle
Szynszyle utrzymują swoje futro w czystości poprzez kąpiele w pyle, który można kupić w sklepach zoologicznych. Kąpiele te pomagają w utrzymaniu miękkości futra i powinny odbywać się raz lub dwa razy w tygodniu.
2. Inteligencja i zachowanie
Szynszyle są uważane za inteligentniejsze od królików i mogą być uczone różnych sztuczek i zachowań. Są bardzo towarzyskie i lubią się bawić z ludźmi.
3. Długowieczność
W niewoli szynszyle mogą żyć od 10 do 15 lat, co czyni je długowiecznymi w porównaniu z innymi małymi zwierzętami domowymi, takimi jak świnki morskie czy chomiki.
4. Zachowania obronne
Szynszyle mają kilka sposobów na obronę przed drapieżnikami, w tym szybkie bieganie, skoki na duże odległości oraz wydzielanie moczu w kierunku napastnika. W sytuacji dużego zagrożenia mogą również zrzucać kawałki futra, aby zmylić przeciwnika.
5. Zachowania społeczne
Szynszyle są bardzo społeczne i żyją w dużych koloniach. Co ciekawe, samce mogą pomagać w opiece nad młodymi, co jest rzadkością wśród gryzoni. Samice są dominujące i mogą być agresywne wobec innych samic oraz samców podczas okresu godowego. Gdy jedna samica nie jest w stanie wykarmić swoich młodych, inna samica może przejąć tę rolę i zająć się potomstwem.
6. Jedzenie odchodów
Ciekawostką jest fakt, że szynszyle, że zjadają swoje odchody, aby lepiej przyswoić składniki odżywcze. W warunkach domowych ich dieta powinna składać się z granulatu, siana, a także suszonych owoców i orzechów w umiarkowanych ilościach.
7. Komunikacja
Szynszyle mają bogaty repertuar dźwięków, które wykorzystują do komunikacji. Potrafią wydawać różne dźwięki w zależności od sytuacji, na przykład podczas eksploracji, w obliczu zagrożenia czy w kontaktach społecznych. W sytuacjach zagrożenia szynszyle mogą zrzucać kępki futra, aby zmylić drapieżnika.
