Sikorki to niewielkie ptaki zamieszkujące niemal wszystkie kontynenty. Należą do rzędu wróblowatych i doskonale radzą sobie również w warunkach miejskich. Te wyjątkowe ptaki kojarzą się przede wszystkim z wyjątkowym śpiewem i charakterystycznym umaszczeniem. Co warto o nich wiedzieć i jakie rodzaje sikor wyróżniamy?
Popularne gatunki sikorek
Sikorka bogatka
Sikorka bogatka to jeden z najbardziej znanych w Polsce rodzajów sikor. Jest ptakiem wędrownym. Odznacza się charakterystycznym żółtym brzuszkiem przeciętym czarną pręgą, szarym ogonem iskrzydłami oraz białymi policzkami. Długość ciała dorosłego osobnika waha się pomiędzy 13-15cm, a rozpiętość skrzydeł może osiągać nawet 25cm. Najchętniej żywią się niewielkimi owadami, które stanowią dla nich źródło wszelkich niezbędnych wartości. W okresie zimowym polegają jednak na karmnikach. Bardzo ważnym jest, aby nie zmieniać lokalizacji karmników, ponieważ ptaki te bardzo szybko przyzwyczają się do miejsc z pożywieniem, a jakiekolwiek zmiany w tym zakresie mogą doprowadzić do ich śmierci.
Sikorka modra
Sikorka modra, zwana również modraszką zwyczajną lub sikorą modraszką, to niewielki ptak należący do rodziny sikor. Zamieszkuje tereny niemal całej Europy, niewielkie tereny Rosji oraz zachodnią część Azji. Najczęściej można ją spotkać w lasach, aczkolwiek urzęduje również w parkach i ogrodach. Modraszki odznaczają się nieco zwartą i krępą budową ciała. Charakterystycznym elementem jest stosunkowo duża głowa oraz niewielki dziób, który służy ptakom do poszukiwania pożywienia w spróchniałym drewnie. Modraszki posiadają żółte brzuchy i oliwkowe grzbiety. Na głowie znajduje się granatowo-szara „czapeczka”, a szyję okala „szal” w tym samym kolorze. W okresie wiosenno-letnim ptaki żywią się przede wszystkim owadami. Jesienią dieta zostaje uzupełniona nasionami roślin, a zimą ptaki chętnie korzystają z dobrodziejstw karmników. Bogatki po raz pierwszy zostałe opisane w drugiej połowie XVIII wieku przez Karola Linneusza.
Sikorka czarnogłówka
Sikorka czarnogłówka zwana również sikorą czarnogłową, zamieszkuje tereny Europy i Azji. W przeciwieństwie do wielu innych przedstawicieli rodziny prowadzi na ogół osiadły tryb życia. Wierzch jej ciała odznacza się szarnym kolorem, a spód niemal zawsze jest dużo jaśniejszy, a nawet biały. Nazwa sikorki nawiązuje oczywiście do czarnej „czapeczki”, która jest znakiem rozpoznawczym ptaka. Czarnogłówki najlepiej czują się na terenach zalesionych. To dla nich nie tylko bezpieczna przystać, ale i spiżarnia pełna bezcennych smakołyków. Najchętniej sięgają po niewielkie owady znajdujące się na drzewach. W okresie jesiennym w ich diecie pojawiają się owoce z drzew iglastych. W okresie dwutygodniowego wysiadania jaj, samica jest dokarmiana przez partnera, który przynosi jej rarytasy do samodzielnie wykonanego gniazda.
Sikorka uboga
Sikorka uboga zwana również sikorą trzcinną, błotniczką czy szarytką, to niewielki ptak należący do rodziny sikor i zamieszkujący właściwie całą Eurazję. Odznacza się brązowoszarym upierzeniem i granatowo-czarną czapeczką z widocznym połyskiem. Charakterystycznym dla błotniczki elementem jest również niewielki czarny śliniak znajdujący się bezpośrednio pod dziobem oraz błękitne nogi. Ptaki te najchętniej zatrzymują się na terenach porośniętych dużą ilością drzew, na których znajdują także pożywienie. Długość ciała dorosłego osobnika może sięgać nawet 13cm. Szarytki o wiele lepiej czują się na niższych położeniach. W okresie zimowym potrafią zająć nory gryzoni, by tylko przetrwać najniższe temperatury. Samica składa jaja na przełomie kwietnia i maja, a młode są następnie karmione przez tatę i mamę. Sikorki ubogie uwielbiają robić zapasy żywieniowe, chowając zdobycze pod roślinnością lub w naturalnych zakamarkach.
Sikorka czubatka
Sikorka czubatka zwana również sikorą czubatą oraz czubatką europejską, zamieszkuje przede wszystkim tereny Europy oraz skrawek zachodniej Azji. To ptaki prowadzące na ogół osiadły tryb życia, aczkolwiek zdarzają im się sporadyczne wędrówki w większych lub mniejszych stadach. Należy jednak podkreślić, że zdecydowanie nie decydują się na długie i wyczerpujące podróże. Na terenie Polski można zaobserwować dwa podgatunki czubatki. Sikorki czubatki odznaczają się brazowo-szarym upierzeniem z brązowymi bokami. Jednak tym co stanowi dla nich największy znak rozpoznawczy jest oczywiście charakterystyczna głowa zwieńczona sterczącym czubkiem. W tym przypadku występuje niewielki dymorfizm płciowy, ponieważ u samic czubek zawsze jest nieco mniejszy i odznacza się mniej wyrazistymi kolorami. Czubatki pod względem budowy są mniejsze od wróbla. Najchętniej przebywają w gęstych krzewach lub drzewach, gdzie znajdują wartościowe pożywienie w postaci niewielkich owadów. W okresie zimowym czubatki bardzo chętnie przyłączają się do stad składających się kowalików czy mysikrólików. Średnia długość życia to 5 lat, aczkolwiek odnotowano czubatki, którym udało się dożyć 12 roku życia.
Sikorka lazurowa
Sikorka lazurowa to niewielki ptak zamieszkujący tereny Europy Wschodniej oraz Azji. W Polsce pojawia się bardzo sporadycznie i do tej pory odnotowano nieco ponad trzydzieści wizyt w naszym kraju. Nie ma co do tego wątpliwości, że pod względem upierzenia jest to wyjątkowa sikorka. Odznacza się biało-błękitnym upierzeniem. Brzuszek i głowa są białe, a skrzydła i grzbiet przybierają różne odcienie błękitu. Charakterystycznym dla sikorek lazurowych elementem jest ciemny granatowy pasek przebiegający przez oczy, który z oddali wygląda jak opaska. Długość ciała dorosłego osobnika może wynosić do 13cm, a rozpiętość skrzydeł do 20cm. Samica składa około dziesięciu jaj, które następnie są przez nią wysiadywane przez dwa tygodnie. Sikorki lazurowe żywią się przede wszystkim niewielkimi owadami, aczkolwiek z braku laku sięgną także po nasiona owoców oraz jagody.
Sikorka brunatna
Sikorka brunatna to mały ptak zamieszkujący przede wszystkim tereny zachodniej Ameryki Północnej. Prowadzi osiadły tryb życia i choć najlepiej czuje się w pobliżu natury, to jednak bardzo dobrze radzi sobie również w warunkach miejskich. Sikorkę brunatną dzielimy na trzy podgatunki zamieszkujące odrębne tereny. Ptaki te odznaczają się brunatnym upierzeniem od strony wierzchniej i nieco jaśniejszym, często białym spodem. Występują drobne różnice u poszczególnych podgatunków. Czesto pojawia się ciemniejsza „czapeczka” oraz białe pasy rozciągające się przez policzki. Sikorki brunatne najlepiej czują się w lasach mieszanych, a ich ulubionym drzewem jest daglezja zielona. Podobnie jak inne sikorki, brunatne również najchętniej pożywiają się niewielkimi owadami, aczkolwiek z braku laku będą sięgać także po owoce oraz nasiona. Mają w zwyczaju robić solidne zapasy, upychając swoje zdobycze w różnych zakamarkach, do których w razie konieczności bez problemu trafią. Sikorki brunatne tworzą swoje gniazda w miejscach urządzanych wcześniej przez dzięcioły. Wykorzystują naturalne dziuple, wyściełając je mchem i roślinnością. Samica składa od trzech do dziewięciu jaj, które są wysiadywane przez dwa tygodnie.
Charakterystyka wyglądu sikorek
Pomimo wielu gatunków sikorki posiadają cechy wspólne, którym zawdzięczają przynależność do jednej rodziny. Wszystkie odznaczają się dosyć krępą i zwartą budową, okrągłą głową oraz niewielkim dziobem. Posiadają stosunkowo krótkie nogi i niezbyt długi ogon. Okrągłe sylwetki sikorek to kolejny znak rozpoznawczy. Niemal u wszystkich gatunków całkowita długość ciała dorosłego osobnika nie przekracza 13cm.
Zachowanie i zwyczaje sikorek
Sikorki należą do ptaków niezwykle towarzyskich. Uwielbiają przebywać w większych lub mniejszych stadach, również tych międzygatunkowych. Komunikują się ze sobą za pomocą charakterystycznego śpiewu, który może sygnalizować radość, ale i ostrzegać kompanów przed zbliżającym się niebezpieczeństwem. Większą część dnia spędzają na pozyskiwaniu pożywienia, aczkolwiek trzeba dodać, że są śpiochami. Ptaki te potrafią spać od czternastu do osiemnastu godzin na dobę. W godzinach aktywności wykazują się jednak bardzo dużą energią.
Żywienie sikorek w naturze
Sikorki to ptaki przede wszystkim owadożerne. W okresie wiosenno-letnim pozyskiwanie takiego pokarmu jest wyjątkowo łatwe, zwłaszcza że na ogół przebywają wśród roślinności, w której aż roi się od smakołyków. Pożywiają się niewielkimi pająkami i średniej wielkości owadami, aczkolwiek nie pogardzą również larwami czy gasienicami motyli. Warto dodać, że ptaki te są cenione wśród ogrodników, którzy słusznie traktują je jako naturalny środek zwalczający natarczywe i niweczące uprawy szkodniki. W nieco chłodniejszych okresach sikotki zaczynają poszukiwać nasion i owoców. Sięgają także po chwasty oraz nasiona traw. Odnotowano przypadek sikorek, które zaatakowały nietoperza. W trudnych warunkach będą tak naprawdę sięgały po wszystko, co może pomóc im w przetrwaniu.
Ochrona i dokarmianie sikorek w zimie
Trzeba przyznać, że dokarmianie sikorek w okresie zimowym bywa wręcz wskazane, zwłaszcza gdy w grę wchodzą sikorki zamieszkujące tereny zurbanizowane. Ptaki nie są w stanie w tym czasie pozyskiwać owadów, a zatem wsparcie ze strony człowieka bywa zimą jedyną szansą na przetrwanie. Karmniki z wyposażeniem można zawieszać już pod koniec września i pod żadnym pozorem nie należy ich ściagać do końca marca. Sikorki bardzo szybko przyzwyczają się do nowego źródła pożywienia i jakiekolwiek zmiany czy nagła utrata dostepu do jedzenia może doprowadzić do ich śmierci. W karmniku warto umieszczać gotowe mieszanki ziaren, które bez najmniejszych problemów znajdziemy w każdym sklepie zoologicznym. Doskonałym wyborem będzie także kawałek słoniny, choć należy sięgać wyłącznie po słoninę bez zawartości soli, która dla ptaków jest szkodliwa. Dobrym wyborem będą także specjalne kule tłuszczowe z ziarnami słonecznika. To idealna przekąska dla sikorek w okresie zimowym. Sikorki w przeciwieństwie do wielu innych średniej wielkości ptaków, nie sięgają chętnie po owoce. Zjedzą je wyłącznie wtedy, gdy nie będą w stanie znaleźć innego pożywienia. W trosce o ich dobrą dietę w okresie zimowym należy sięgać po dobrej jakości ziarna oraz tłuszcz. Warto od czasu do czasu sprawdzać karmnik i pozbywać się psujących resztek, które mogą być dla ptaków szkodliwe. Ich ulubioną przekąską jest łuskany słonecznik oraz inne oleiste nasiona.
Sikorki w polskiej faunie
Na terenie Polski zamieszkuje aż sześć gatunków sikorek i wszystkie znajdują się pod ochroną gatunkową. Oznacza to, że jakiekolwiek polowania lub próby zaszkodzenia ptakom podlegają ściśle określonej karze. Na ogół ptaki te towarzyszą nam przez cały rok. Doskonale czują się w pobliżu natury i terenów zalesionych, aczkolwiek można je zaobserwować również na terenach zurbanizowanych. Najpopularniejszym gatunkiem w Polsce jest sikorka bogatka, aczkolwiek możemy również zetknąć się z czarnogłówką, modraszką, ubogą i czubatką.
